Να βλέπεις τη μουσική
To Google συχνά τιμάει καλλιτέχνες, με αφορμή την ημερομηνία της γέννησης ή του θανάτου τους, αφιερώνοντας τη σελίδα αναζήτησης στο έργο τους. Έτσι, στις 22 Ιουνίου παρουσίασε ένα διαδραστικό παιχνίδι: διαλέγοντας σχήματα και μουσικά όργανα, μπορούσες να δημιουργήσεις μικρά έργα οπτικής μουσικής, να φτιάξεις δηλαδή μια σύνθεση με μουσική και κινούμενα σχήματα εναρμονισμένα μεταξύ τους. 117 χρόνια πριν γεννήθηκε ο Oskar Fischinger, έλεγε. Δεν γνώριζα τίποτα για αυτό το όνομα και έτσι αποφάσισα να ψάξω λίγο περισσότερο για τα όσα είχε κάνει στη διάρκεια της ζωής του, από το 1900 έως το 1967.
Βίντεο. Τουλάχιστον εντυπωσιακό. Είναι το μόνο έργο του που κυκλοφόρησε από μεγάλο στούντιο παραγωγής, εν έτει 1938, και ονομάζεται «Οπτικό Ποίημα» — που είναι!
Σκεφτείτε… Μιλάμε για το 1938, χωρίς τη χρήση υπολογιστών και λοιπών εξειδικευμένων τεχνικών μέσων. Ο Fischinger έκανε αυτό τον συγχρονισμό μόνο με τεχνική stop motion: έκοβε τα σχήματα και τα τοποθετούσε στον χώρο, τραβώντας φωτογραφίες τις οποίες μετά συγχρόνιζε με τη μουσική, κι έτσι τα καρέ του γίνονταν βίντεο. Εντυπωσιακό;
Ας δούμε όμως ποιος ήταν αυτός ο κύριος.
Ο Oskar Fischinger, γεννημένος κοντά στη Φρανκφούρτη, προοριζόταν να γίνει μηχανικός. Στην πορεία, ερχόμενος σε επαφή με νέες μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπως αυτή που δημιούργησε ο Wassily Kandinsky, άρχισε να δημιουργεί πίνακες και βίντεο με αφηρημένο περιεχόμενο. Στα βίντεό του χορογραφούσε σχήματα και μορφές πάνω σε δημοφιλή μουσική. Τα βίντεο αυτά ήταν στην ουσία κινούμενοι πίνακες ζωγραφικής και έγιναν ιδιαίτερα γνωστά τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική και την Ασία. Πολλά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως διαφημίσεις και σήμερα θεωρούνται προπομποί των video clip.
O Fischinger ωστόσο ποτέ δεν παρουσίασε τα έργα του ως οπτικοποίηση της μουσικής ή συνοδευτικά έργα. Συγκεκριμένα, τα χαρακτήριζε οπτικές αντιστοιχίες. Διεκδίκησε δηλαδή και θεωρητικά τον ορισμό των τόσο πρωτότυπων δημιουργιών του ως αυτούσια έργα τέχνης. Έλεγε πως καθετί στον κόσμο έχει ψυχή, και αυτή η ψυχή απελευθερώνεται με τον ήχο του. Έτσι, δημιουργούσε τα σχήματα και τις χορογραφίες που σε ένα παράλληλο σύμπαν θα παρήγαν μελωδίες του Lizst, του Schubert και άλλων σημαντικών συνθετών.
Τα πρώτα δείγματα της δουλειάς του τα κατέτασσε σε μία σειρά με όνομα Studie, δηλαδή σπουδή. Την ίδια περίοδο, ο Fischinger δούλεψε για τα ειδικά εφέ την ταινίας ″Woman in the moon″ του Fritz Lang (δημιουργού και του εμβληματικού ″Metropolis″) που κυκλοφόρησε το 1929.
Με την άνοδο των Ναζί, η αφηρημένη τέχνη κατηγοριοποιήθηκε ως «εκφυλισμένη», και ο Fischinger, χάνοντας την άδεια εργασίας στη Γερμανία, μετακόμισε στην Αμερική. Εκεί, δούλεψε για ένα μέρος της ταινίας ″Fantasia″. Όταν όμως το στούντιο της Disney θέλησε να τροποποιήσει τη δουλειά του για να είναι πιο ρεαλιστική, παραιτήθηκε.
Μέχρι το τέλος της ζωής του δημιούργησε περίπου 50 ταινίες μικρού μήκους και 800 ζωγραφικά έργα.
Γνωστότερη ταινία του είναι το ″Motion Painting nr.1″, όπου απεικονίζονται όλα τα στάδια παραγωγής ενός ζωγραφικού έργου. Δυστυχώς, το συγκεκριμένο βίντεο δεν είναι διαθέσιμο διαδικτυακά. (Φυσικά, αν το βρείτε μοιραστείτε υπεύθυνα.)
Σε αυτό το link θα βρείτε αποσπάσματα και trailer από διάφορα βίντεό του όπως τα δημοσιεύει και τα διαχειρίζεται το Museum for Visual Music.
Πανέξυπνα και πανέμορφα. Απολαύστε!
P.S. Thank you google!
Photo Sources
- [http://www.johncoulthart.com/feuilleton/2016/02/12/an-optical-poem-by-oskar-fischinger/]
- Center for Visual Music
- https://kultguyskeep.wordpress.com/tag/woman-in-the-moon/
- https://www.artslant.com/global/artists/show/28831-oskar-fischinger?tab=PROFILE
- http://proyectoidis.org/oskar-fischinger/
