Neruda, του Pablo Larraín
Η αφήγηση ξεκινά στα 1948, σε μια περίοδο όπου ο ήδη εκλεγμένος γερουσιαστής Neruda ετοιμάζεται να καταστεί persona non grata από την δωσίλογη, όπως τη χαρακτηρίζει, κυβέρνηση της Χιλής. Κύριος διώκτης του είναι ο αστυνομικός Peluchonneau, ενάς άνθρωπος που, ενώ εμφανίζεται πλήρως αφοσιωμένος στο έργο του, στην πραγματικότητα είναι εντελώς αποπροσανατολισμένος ηθικά και ψάχνει εναγωνίως να καθορίσει την ύπαρξή του, πατώντας σε στέρεες βάσεις.
Ο Larraín δίνει στο Neruda τον αρμόζοντα ποιητικό τόνο, απομακρύνοντάς το τόσο από το biopic στοιχείο όσο και από αυτό της ταινίας καταδίωξης. Μοιάζει να μιλάει για δύο ανθρώπους που ορίζουν το είναι τους ο ένας από τον άλλο και ταυτόχρονα συμβολίζουν δυο παραπληρωματικές κοσμοθεωρίες, επικρατούσες στη Χιλή του 1950. Ο Neruda είναι το μονίμως ανήσυχο και διανοούμενο πνεύμα της αντίστασης, με το βλέμμα στραμμένο στη λαϊκή εξουσία. Ο αστυνομικός εμφανίζεται οπαδός της ομαλότητας, πρόθυμος να μετατρέψει σε σκοπό ζωής τη διαφύλαξή της, δίχως ποτέ να επιτρέψει στον εαυτό του την αμφιβολία. Και όμως, αμφότεροι είναι καρποί του ίδιου δέντρου. Του πολυτάραχου λαού της Χιλής.
Ο λαός αυτός βλέπει στο Neruda έναν θεό που είναι πλασμένος καθ’ εικόνα του ανθρώπου, διατηρώντας στο ακέραιο όλα τα ανθρώπινα πάθη, παραδομένος συχνά στην εγωπάθεια και την ηδυπάθεια, ο οποίος όμως μπορεί να κάνει τη φωνή του να ακουστεί. Να λειτουργήσει δηλαδή σαν τη φωνή του λαού που τον γέννησε, εκπληρώνοντας έτσι αυτό που αποτελεί την ύψιστη αποστολή του καλλιτέχνη: να είναι η vox populi, όχι μόνο με κοινωνικοπολιτική χροιά, αλλά με κάθε δυνατή χροιά. Ο Neruda άλλωστε υπήρξε τόσο πολιτικός όσο και ερωτικός ποιητής, εκφράζοντας έτσι τα εντονότερα πάθη και χαρίζοντας τους τον ποιητικό παράδεισο. Ο χιλιανικός λαός, στο φιλμ του Larraín, εμφανίζεται ερωτευμένος με τον ίδιο τον ποιητή.
Ο Peluchonneau, από την άλλη, βρίσκει στο Neruda αυτό που επιτέλους τον νοηματοδοτεί. Στην ουσία, δεν καταδιώκει τον ποιητή και τις ιδέες του. Ψάχνει να γίνει κοινωνός του μεγαλείου που αυτός φέρει, έστω και ως ορκισμένος εχθρός, παραμένοντας πάντα ένα βήμα πίσω, ώστε να αποφύγει την εμπλοκή που θα τον βραχυκυκλώσει. Παραιτείται από τον αρχικό του σκοπό πολύ νωρίς και ενδίδει σταδιακά στη σαγήνη της ιδέας που περιβάλλει το Neruda. Βλέπει σ’ αυτόν μια όαση ελευθερίας και την ακολουθεί τυφλά, υποκρινόμενος πως τον καταδιώκει, γιατί δεν διαθέτει την απαραίτητη εσωτερική δύναμη ώστε να παραδεχτεί την συντριβή που δέχεται η εύθραυστη προσωπικότητά του, μόλις έρχεται σε επαφή με αυτήν του ποιητή.
Περισσότερο από όλα, όμως, η ταινία αποτελεί την κινηματογραφική υπόκλιση του Larraín στις αντιφάσεις του ήρωα Neruda, στις οποίες ο δημιουργός βλέπει να καθρεφτίζεται η αληθινή ηρωική υπόσταση. Ο κομμουνιστής ποιητής είναι ταυτόχρονα και ένας αστός παραδομένος στις σαρκικές απολαύσεις. Ο ώριμος λόγος του ακολουθείται από συμπεριφορές που αποτελούν δείγμα παλιμπαιδισμού. Και, τελικά, ο εμβληματικός ήρωας είναι όσο ελαττωματικός είναι και ο θεατής, παρά το δέος που προκαλεί το άκουσμα του ονόματός του. Αυτό είναι που τον κάνει, στα μάτια του σκηνοθέτη, σύμβολο. Ο “Neruda” του Larraín δεν είναι τίποτα περισσότερο από σάρκα εκ της σαρκός του λαού του, ακόμη και αν δεν μοιράζεται τις δυσκολίες του.
Όλα τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα σε ένα πλαίσιο γεμάτο υπέροχα χρώματα. Η φωτογραφία, όπως και οι κεντρικές ερμηνείες, υπηρετεί πιστά την ποιητική αύρα που ο Larraín προσδίδει απλόχερα στο έργο, ενώ παράλληλα, το όλο αποτέλεσμα έχει μια γοητευτική αίσθηση παλιομοδίτικου, χωρίς ποτέ να εκπίπτει σε παρωχημένο. Συνολικά, το φιλμ μοιάζει με ερωτικό ποίημα προς τον ήρωά του και τον κόσμο που τον γέννησε, τόσο ειλικρινές που καθίσταται ακαταμάχητο. Ένας φόρος τιμής σε ένα λαϊκό σύμβολο, που κινείται παθιασμένα ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, καταφέρνοντας να παραμένει πάντα αληθινό.
Neruda, του Pablo Larraín
Είδος: Βιογραφία, Δράμα, Έγκλημα
Διάρκεια: 107'
*Aναδημοσίευση από το cinedogs.gr, κινηματογραφικό συνεργάτη του Artcore magazine
