Άλλαι Τέχναι

Ο Αlbrecht Dürer είναι ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της Γερμανικής Αναγέννησης: ζωγράφος, χαράκτης, μαθηματικός, ασχολήθηκε επίσης και με την εικονογράφηση βιβλίων. Πραγματοποίησε πολλά ταξίδια στην Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη στη διάρκεια των οποίων είχε την ευκαιρία να γνωρίσει και να επηρεαστεί από καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως ο Andrea Mantegna Giovanni Bellini, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί μία καλλιτεχνική προσωπικότητα με ουμανιστικό πνεύμα και ενδιαφέροντα που ξέφευγε από τα μεσαιωνικά πρότυπα του μοναχικού δημιουργού. Τα 1200 περίπου έργα του Dürer εμπνέονται από τη χριστιανική παράδοση, τη μυθολογία καθώς και από την επιστημονική παρατήρηση της φύσης.

Μεταξύ 1496-1498 θα δημιουργήσει την πρώτη συλλογή χαρακτικών με τίτλο «Αποκάλυψη». H σειρά πραγματεύεται το τέλος του κόσμου όπως αυτό καταγράφεται στο Βιβλίο της Αποκάλυψης. Ο καλλιτέχνης δεν επέλεξε τυχαία τη συγκεκριμένη θεματική, καθώς οι σύγχρονοί του πίστευαν ότι το έτος 1500 θα πραγματοποιηθούν οι προφητείες του Ιερού Βιβλίου και θα έρθει το τέλος του κόσμου. Τα δεκαπέντε στο σύνολό τους χαρακτικά έργα βρίθουν φανταστικών πλασμάτων (τέρατα, δαίμονες, άγγελοι) εκφράζοντας τόσο την ευρηματικότητα του ίδιου του καλλιτέχνη όσο και τις αβεβαιότητες μίας ολόκληρης εποχής. Αξιοσημείωτο παραμένει το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα, τα χαρακτικά διατηρούν τον δραματικό τους χαρακτήρα εξερευνώντας τον πραγματικό και μη πραγματικό κόσμο της καθημερινότητάς μας.

Ο Dürer στα έργα του χρησιμοποιεί τη γραμμική προοπτική έχοντας ως στόχο να χτίσει δραματικές σκηνές με συμβολικό νόημα. Υπήρξε ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες της βόρειας Ευρώπης που μελέτησε επιστημονικά τη φύση και τον κόσμο με τις τεχνικές της αναπαράστασης. Το ενδιαφέρον του αυτό για τη γραμμική προοπτική, όπως τη διδάχθηκε στη Μπολόνια της Ιταλίας -ίσως, από κάποιον μαθηματικό-, γίνεται εμφανές σε μία άλλη σειρά χαρακτικών με τίτλο «Η ζωή της Παρθένου» φιλοτεχνημένων μεταξύ 1502-1511 καθώς και σε άλλα χαρακτικά της ίδιας περιόδου. Τα έργα της σειράς καταγράφουν τη ζωή της Παρθένου από τη στιγμή της σύλληψής της από τους γονείς της ως την Κοίμηση. Η πλούσια αρχιτεκτονική και τοπιογραφία αμβλύνει το δράμα της αφήγησης. Η αλληλεπίδραση μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος, της ένταξης και της απόκλισης, του ουράνιου και επίγειου κόσμου είναι τα βασικά στοιχεία με τα οποία μπορούμε να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα αυτών των χαρακτικών.

Η βία και τα πάθη των ανθρώπων, όπως αυτά καταγράφονται στη μυθολογία, τη χριστιανική παράδοση αλλά και στη σύγχρονη εποχή του καλλιτέχνη απασχόλησαν ιδιαίτερα τον Dürer στο έργο του. Για παράδειγμα, στο χαρακτικό με τίτλο «Ηρακλής» βλέπουμε τον ημίθεο να επιτίθεται στους στρατιώτες με οργή και μανία. Ανεξάρτητα από το θέμα του έργου, η ένταση και η αγωνία που εκπέμπει η σκηνή φαίνεται να επηρεάζουν τον θεατή μέχρι και σήμερα.

Ο Dürer ενδιαφέρθηκε επίσης για τις σχέσεις των δύο φύλων, αφού διακρίνουμε στο έργο του αναφορές τόσο στο πρώτο βιβλικό ζεύγος όσο και σε εκείνα της μυθολογίας. Κυρίως, τον ενδιέφεραν ζευγάρια που έζησαν μία ταραχώδη και βίαιη ζωή μαζί. Κεντρικός προβληματισμός του φαίνεται να είναι η πάλη μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας καθώς και ο φόβος τους μην κυριευτούν από ένα ανεξέλεγκτο πάθος που θα τους οδηγήσει σε μη επιτρεπόμενες κοινωνικά πράξεις.

H αινιγματική φύση των έργων του Dürer έχει συνεπάρει, κατά τη διάρκεια των αιώνων, ερευνητές προερχόμενους από διάφορα επιστημονικά και ερευνητικά πεδία και έχει οδηγήσει σε αγωνιώδεις αναλύσεις του έργου του. Η «Μελαγχολία Ι» θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά και μελετημένα έργα του Dürer. Η ίδια η αναζήτηση, ωστόσο, συμβολισμών και κρυφών αναφορών θέτει τα όρια της, ενώ παράλληλα η φαντασία και η ευρηματικότητα του Dürer επιτρέπει τη διεξαγωγή περισσότερων και διαφορετικών ερμηνευτικών συμπερασμάτων.