Άλλαι Τέχναι

Η όχι πάντα ειρηνική συνύπαρξη δύο διαφορετικών κόσμων, η ταραχώδης σχέση, η διαλεκτική κυρίου και δούλου: Αυτό θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι είναι μεταξύ άλλων και το ζήτημα που πραγματεύεται η σειρά επιστημονικής φαντασίας του «Πλανήτη των πιθήκων», βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Pierre Boulle, της οποίας την τελευταία έκφανση παρουσιάζουμε εδώ. Το όλο κόνσεπτ στηρίζεται σε μια ευφυή αντιστροφή των στερεοτύπων περί βιολογικής αφέλιξης ή καθέλιξης, δηλαδή της άποψης ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η εξελικτική διαδικασία ενδέχεται να παλινδρομήσει σε απλούστερες, προγενέστερες ή «παρωχημένες» μορφές. 

Σε εκείνο το φιλμ που μας είχε παρουσιάσει ο Rupert Wyatt, είχαμε δει πώς ο γενετικά μεταλλαγμένος πίθηκος Caesar (Andy Serkis, το Γκόλουμ από την τριλογία του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών») μεγαλώνει κοντά σε ανθρώπους, γνωρίζοντας και τα δύο πρόσωπα αυτού του είδους θηλαστικών, την καλοσύνη και τη βαρβαρότητα και καταλήγοντας εν τέλει να ηγηθεί μιας εξέγερσης παρόμοιων χαρισματικών πρωτευόντων που συνεννοούνται στη νοηματική. Εκπληκτική ήταν η σκηνή όπου ο Caesar μιλά για πρώτη φορά, όντας ο μοναδικός που έχει αυτή τη δυνατότητα, λόγω της καθημερινής τριβής και της αλληλεπίδρασής του με ανθρώπους από όταν ήταν νεογνό. Στην «Αυγή του Πλανήτη των Πιθήκων» παρακολουθούμε τη συνέχεια της ιστορίας δέκα χρόνια μετά, όπου οι πίθηκοι ζουν ειρηνικά και ανενόχλητα σε ένα δάσος, έως ότου η ομαλή κανονικότητα της νέας ζωής τους διαταράσσεται από την απρόσκλητη εισβολή του ανθρώπινου παράγοντα. 

Το στιβαρό σενάριο, η έξυπνη ή μάλλον ώριμη πλοκή και σκηνοθεσία, τα εξαιρετικά εφέ (από τις περιπτώσεις στις οποίες η απόλαυση της παρακολούθησης στις κινηματογραφικές αίθουσες είναι αισθητά μεγαλύτερη), αποτελούν έναν συνδυασμό που ανταποκρίθηκε στα γούστα τόσο του ευρύτερου κοινού όσο και των απαιτητικών θιασωτών της επιστημονικής φαντασίας και της συγκεκριμένης σειράς. Στο ρόλο του σκηνοθέτη τώρα βρίσκεται ο Matt Reeves (“Cloverfield”), ο οποίος έχει ήδη συμφωνήσει και για επόμενη ταινία, ενώ το καστ εμπλουτίζει μεταξύ άλλων ο Gary Oldman. 

Φανταστείτε ότι το σκάφος του Cooper (Matthew McConaughey) από το “Interstellar” προσεδαφίζεται σε έναν άγνωστο, ανεξερεύνητο πλανήτη, σε μια νέα Αμερική που θα μπορούσε να καταστεί κατοικήσιμη, λύνοντας έτσι το πρόβλημα της ανθρωπότητας. Αλλά εκεί μια δυσάρεστη έκπληξη περιμένει το πλήρωμα του ιστιοφόρου του μελλοντικού Κολόμβου. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί δεν έχουν καμία διάθεση να κλίνουν το γόνυ και δεν ενδιαφέρονται να μάθουν εγγλέζικα για να εκτιμήσουν τη χριστιανική διδασκαλία, τους δυτικούς κώδικες επικοινωνίας και τις συναφείς τελετουργίες. Ωστόσο, σύντομα συνειδητοποιούν ότι ο μόνος ή μάλλον ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να ξεφορτωθούν τους αφεντάδες τους είναι η οικειοποίηση των εννοιολογικών εργαλείων τους, ο προσεταιρισμός δηλαδή του διαφωτιστικού προτάγματος και της ορθολογικής κριτικής του υπάρχοντος. Η εθνική ή κοινωνική απελευθέρωση περνά, σαν να λέμε, από την πολιτισμική υποδούλωση και εξάρτηση. Αυτό είναι το δίλημμα που συχνά κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τα αντι-αποικιοκρατικά κινήματα του αιώνα που πέρασε: Επιστροφή στις ρίζες, σε κάποιο είδος κοινής «ουσίας» και ιστορικής προέλευσης, προκειμένου να νικηθεί ο αλλότριος κατακτητής, ή διάβρωσή του εκ των έσω με ελλοχεύοντα κίνδυνο την απώλεια αυτής ακριβώς της μοναδικότητας της καταγωγής (Martin Luther King και Malcolm X, για παράδειγμα); Σκοπός της μακράς περιδιάβασης στην «κοιλάδα των δακρύων» δεν μπορεί παρά να είναι η έλευση ενός κόσμου, όπου ο Πίθηκος θα είναι για τον Άνθρωπο όχι μονάχα η καταδίκη αλλά κι ο έσχατος προορισμός.