Βιβλιοθήκη

Κάπου στη διασταύρωση λοιπόν μεταξύ πεζού, λυρικής ποίησης και δοκιμιακού λόγου ξεπροβάλλουν θριαμβευτικά «οι Αργοναύτες» της Maggie Nelson, μπολιάζοντας όλα τα είδη σε ένα μακρόσυρτο απομνημόνευμα. Με αρχική πρόθεση την εξομολόγηση του αυτοβιογραφικού χρονικού της. Όμως, η διακειμενικότητα θα συμβάλλει στην λοξοδρόμηση της βασικής ροής της πλοκής. Η Nelson ανατρέπει το παραδοσιακό σχήμα της έμπνευσης και ασύδοτης καταγραφής, δηλαδή της υπαρκτής μεν αλλά καταχωνιασμένης δε επίδρασης ξένων αναγνωσμάτων. Δεν καπηλεύεται -δήθεν ορφανές- σκέψεις, ενασμενίζοντας για την αστείρευτη διανοητική πρωτοτυπία της, αλλά ευθαρσώς αποθέτει αυτούσια τα γνωμικά και τους δημιουργούς στο περιθώριο. Και τα τιθασεύει με το να τα εμπλουτίζει, να ξεχειλώνει τον μίτο του στοχασμού και να τα θέτει στην υπηρεσία της πνευματικής εμβάθυνσης των εμπειριών της. Το πολυδαίδαλο αυτό λογοτεχνικό κατασκεύασμα (παραδόξως) ρέει αβίαστα, δίχως ενστάσεις συνεκτικότητας και αυτό διότι η γραφή της Nelson σφυρηλατεί μεγαλειωδώς ένα ευανάγνωστα υβριδιακό κείμενο. Ένα autotheory -κατά τα λεγόμενα της συγγραφέως-, ήτοι ένα σύμφυρμα προσωπικού και queer θεωρίας.
Ως καθοδηγητική αρχή τίθεται η ανεπάρκεια των λέξεων. Οι λέξεις, που φοράει με άνεση η κυρίαρχη κουλτούρα σε καταστάσεις, συναισθήματα και διαπροσωπικές σχέσεις είναι αφόρητα απλουστευτικές, καθώς αποτυγχάνουν να συλλάβουν τις λεπτές αποχρώσεις και να αποτυπώσουν την δυναμική της ευμετάβλητης φύσης των πραγμάτων. Μιαν ρευστότητα που διασκορπίζεται και σαρώνει τις προδεδομένες αντιλήψεις, την πεπατημένη. Τίποτε φερώνυμο λοιπόν δεν είναι και ταυτόσημο.

Ο αυτοπροσδιορισμός δεν θα πρέπει να προσομοιάζει με ταμπελίτσες καρφιτσωμένες στο πέτο, που αναγράφουν ιδιότητες, χαρακτηριστικά, ζώα-τοτέμ ή φύλα. Είναι ασύμβατο με μια διαρκώς μεταβαλλόμενη ζωή, η οποία εξελίσσεται και αναδιαρθρώνεται ριζικά, προχωράει, μα αναμφίλεκτα αλλάζει. Και αλλάζει (και) συνειδητά. Έτσι το φύλο δεν είναι αμετακίνητο εμπόδιο, πόλος δέσμευσης που στανικά σε υποβάλλει σε μιαν καταναγκαστική συμβίωση με κάτι ξένο, ανοίκειο, ένα σώμα που ίσως δεν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου σε αυτό. Μέσω της διηγήσεως της τράνς εμπειρίας του αγαπημένου της, η συγγραφέας θα διαφωτίσει -με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο- την αποδομιστική διάθεσή της που ενέχεται σε μιαν τέτοια διαδικασία. Ο σωματικός μετασχηματισμός δε σημαίνει εγκατάλειψη του ενός και ιδιοποίηση του άλλου· μετάβαση από το τάδε στο δείνα με την αποξένωση και επανοικείοποιηση προκάτ συμπαρομαρτούντων γνωρισμάτων· υιοθέτηση ενός ξεκάθαρου, σαφούς νέου έμφυλου ρόλου· αλλά εντούτοις μιαν πράξη που τανύζει τα άκρα, υπερβαίνει τα ανεκτά όρια που έχουν τεθεί από την κυρίαρχη κουλτούρα, και γκρεμίζει μιαν άρτια ταξινόμηση ανεπίδεκτη αποκλίσεων.
Σκιαγραφούνται με αυτόν τον τρόπο οι μεταβολές των σωμάτων, από τη μία η προοδευτική μητρότητα και από την άλλη η τρανσ μεταμόρφωση. Αντίστιξη μέσω της οποίας αναδεικνύονται οι επί μέρους ορμονικές, οργανικές και συναισθηματικές ανακατατάξεις.
Η αιχμηρή γραφή της αδίστακτα θα τα χώσει στα κραταιά και τα συνήθη, οτιδήποτε δηλαδή περιστέλλει και διεκδικεί την μονοπωλιακή εκπροσώπηση λόγω μιας υπερθεματίζουσας κανονικότητας. Μια κυριαρχία με πρόσχημα το νορμάλ, το διαισθητικά γνώριμο, που θα δοκιμαστεί συθεμέλα από τα θέματα που θα επιλέξει να αναστοχαστεί επ’αυτών η συγγραφέας όπως: ταυτοτικά ζητήματα και ιδίως τι σημαίνει να είσαι τρανς, σε τι συνίσταται η μητρότητα, τι σημαίνει να είσαι θετός γονέας, ποια η σχέση μητέρας-παιδιού. Θεματικές που μπερδεύονται, και η γλώσσα ως αποκούμπι που πασχίζει να ξεδιαλύνει, να βοηθήσει στην περιγραφή των δυσπερίγραπτων. Του πως νιώθει μιαν μάνα όταν θηλάζει ή τι αναίτια σκαιότητα συναντά μιαν θετή μάνα που μεγαλώνει το τέκνο του τρανς έρωτα της ή πως περιχαρακώνεται μιαν μάνα, χαράζοντας όρια αυτοπροστασίας απέναντι στο παιδί του που ξεγέννησε κατακερματίζοντας τον εαυτό της.
Το επιμύθιο είναι σπαρακτικά υπέροχο. Με την αφηγηματική δεινότητα που την χαρακτηρίζει, διαπλέκει το ξεψύχισμα της μητέρας του συντρόφου της με την εμπειρία του τοκετού του υιού της, μετεωρίζοντας μεταξύ ζωής και θανάτου· κοινής αρχής και άφευκτου τέλους, θέτοντας το υπαρξιακό επιστέγασμα «για μια τελεολογία χωρίς σκοπό, ότι εμείς, όπως όλα τα ζώα, είμαστε ένα σχέδιο που δεν καταλήγει πουθενά».