Οι Φρουροί της Αχαίας, του Τάσου Αθανασιάδη
Κύριε Τζέιμς, μια γουλιά ακόμη; Όμως η Αμερική που ρεαλιστικοποιείται στον αριβισμό του συμπαθέστατου κυρίου Χ. Τζέιμς συνέχισε να σιωπά σαν τίποτε να μην είχε συμβεί. Για την ακρίβεια είπε: Μετά από εμένα, κύριε, το μυθιστόρημα ετοιμάζεται να πεθάνει.
Έπειτα από μια παρατεταμένη σιωπή, όλοι εννόησαν πως πρόκειται για μια κενή φιλαρέσκεια. Ωστόσο το μυθιστόρημα σε πείσμα εκείνης της συζήτησης εξακολούθησε να καταγράφεται σαν την πιο τίμια και αυθεντική μαρτυρία του ανθρώπου σε κάθε του στιγμή. Τα γονίδια της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, με την αντίφαση των ηρώων και το άλυτο πεπρωμένο τους εγγυώνται πως το είδος θα συνεχίσει να βρίσκεται στο προσκήνιο της επιλογής του αναγνωστικού κοινού. Αυτού του ευτυχούς, για την ακρίβεια πλήθους που μπορεί και απολαμβάνει τις κορυφές του ελληνικού μυθιστορήματος. Πλήθος τα ονόματα των λογοτεχνών που διακρίθηκαν στον στίβο της μυθιστορίας. Όλοι τους εύστοχοι, ακριβείς, ψυχογράφοι, λεπτοί ισορροπιστές των ποιοτικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν κάτι περισσότερο από την γλώσσα, κάτι εγγύτερο προς την έννοια της κοινής συνείδησης.
Ανάμεσά τους ο Τάσος Αθανασιάδης, ακαδημαϊκός και άνθρωπος του πνεύματος που τίμησε τον τομέα του και ανέδειξε το ελληνικό μυθιστόρημα. Δεινός αναλυτής των ανθρώπινων σχέσεων, με μια έμφυτη έφεση σε πράγματα και ατμόσφαιρες ποιητικές, επικεντρωμένος στα πεπρωμένα των ηρώων του που εμπλέκονται και συγκρούονται, δίχως να χάνουν στο ελάχιστο την έξαλλη ροπή τους, ο Αθανασιάδης εμπλουτίζει την ελληνική μυθιστοριογραφία με ατμόσφαιρα, φωτίζοντας λοξά την παράταιρη φύση, την ανθρώπινη. Οι Φρουροί της Αχαΐας, ένα από τα κορυφαία έργα του που μεταφέρθηκε στην ελληνική τηλεόραση, συνιστά αυτήν την φορά την αφορμή. Όλα τα υπόλοιπα ανήκουν εξολοκλήρου στο ταλέντο και την λεπτή, ψυχογραφική σύνθεση που καλλιεργεί ο Τάσος Αθανασιάδης, ένα λογοτεχνικό ισοδύναμο της μουσικής του Νίκου Κυπουργού που πριν από χρόνια θα καλύψει μουσικά την τηλεοπτική παραγωγή του μυθιστορήματος του Αθηναίου λογοτέχνη και ακαδημαϊκού.
Η Πάτρα και το Αίγιο συνθέτουν την τοπογραφία του μυθιστορήματος. Ισχυρές οικογένειες της Αχαΐας, μυστικά, προσωπικές επιδιώξεις και σκοτεινές φιλοδοξίες με φόντο τα πιο σκοτεινά χρόνια της ελληνικής κοινωνίας διαμορφώνουν το φόντο του μυθιστορήματος. Με σαφή αναγωγή στα μεγέθη μιας άλλης εποχής, νεαροί εραστές, η ύβρης, οι κορνίζες, τα μπαλκόνια, οι διακοσμήσεις, τα θέλγητρα. Ο κόσμος των συμβόλων του Αθανασιάδη, μισοιδωμένος μέσα από την πορνογραφία των ανθρώπινων σχέσεων, αναπαράγεται εκ του φυσικού, με τρόπο ανάλογο. Κάτι βυζαντινό και ανολοκλήρωτο, σαν φύση ανθρώπινη, διαγράφεται μες στην μικρή Πέργαμο που στήνει μες στους αμπελώνες της Αχαΐας ο συγγραφέας. Το βαθύ παρελθόν, εκείνο που φτιάχνεται με φροντίδα ξεχωριστή, κερδίζει την θέση του μες στο παλιό σκρίνιο. Και από κάθε δρόμο φθάνουν τα ωραία έπη ενός κόσμου που κατορθώνει να διατηρεί αμείωτη την ιμερική του γοητεία. Οι θεοί που κυβερνούν τους χαρακτήρες των Φρουρών υφαίνουν αρχιτεκτονικά τις μοιραίες ζωές. Απομένει μονάχα το ελεφάντινο μάτι του Αθανασιάδη που ξέρει να διαβάζει μα και να νιώθει την ζωή, να αλιεύει το νόημά της που αναδιαρθρώνεται διαρκώς μέσα από τις επιλογές των ηρώων, κάτω από ένα φιλτραρισμένο φως. Οι άνθρωποι του Αθανασιάδη είναι τυφλοί που καθοδηγούνται από τους νεαρούς θεούς της μοίρας. Και όλα κερδίζουν τον χαρακτήρα του κλασσικού και υπόκεινται στο φιλοσοφικό επιχείρημα που δίνει λόγο ύπαρξης στην μυστική ανομολόγητη ποίηση του μυθιστορήματος. Αυτήν που με τον χαρακτήρα ενός κλειδιού φανερώνει τις αρετές της γραφής του Αθανασιάδη και την δυνατότητα να εντάσσει τους χαρακτήρες του μες στην συνείδηση της εποχής μας.
Ειπώθηκαν και άλλα. Όμως την κατεύθυνση αυτής της συζήτησης άλλαξαν για πάντα οι επιδοκιμασίες των συνδαιτημόνων όταν το γκαρσόνι έφερε στο τραπέζι ένα κρασί από την Οινοποιία Αιγίου. Κάποιος ανέφερε το όνομα της οικογένειας Βίλλη και όλοι πάγωσαν, σαν να ειπώθηκε μια λέξη φοβερή που όλοι είχαν ορκιστεί να μην επαναλάβουν ποτέ. Απόλαυσαν το κρασί τους και δεν είπαν λέξη, κρατώντας για τον εαυτό τους την λαγνεία και την φαντασίωση της ζωής στον κάμπο. Ο Τάσος Αθανασιάδης, σαν γνήσιος εστέτ καθόριζε την ίδια στιγμή με ακρίβεια την θέση των κατόπτρων του, δίχως οι άλλοι να υποθέτουν τίποτε.
Οι Φρουροί της Αχαίας, του Τάσου Αθανασιάδη
Εκδόσεις Εστία