Βιβλιοθήκη

Βρισκόμαστε στο 1998: Ο Τζακ (11 ετών) και οι δύο αδερφές του (5 και 2 ετών) περιμένουν, μέσα στο χαλασμένο αμάξι, τη μητέρα τους να γυρίσει – έχει πάει να καλέσει βοήθεια.

2001: Η Κάθριν είναι μόνη στο σπίτι και ακούει θόρυβο· την ώρα που φτάνει στην κουζίνα βλέπει μια σκιά να απομακρύνεται από την εξώπορτα. Όταν επιστρέφει στο δωμάτιό της, βρίσκει ένα μαχαίρι και ένα σημείωμα πάνω στο κομοδίνο της. Ένας διαρρήκτης έχει τη συνήθεια, αφού πρώτα πάρει ό,τι έχει για εκείνον αξία και προκαλέσει φθορές στο εκάστοτε σπίτι που «επισκεπτέται», να κοιμάται στα κρεβάτια των σπιτιών που ληστεύει. Ο Τζακ και οι αδερφές του, πλέον, μένουν μόνοι σε ένα σπίτι, ο πατέρας τους είναι εξαφανισμένος. Η μνήμη της μητέρας έντονη, τους στοιχειώνει.

Πώς συνδέονται όλες αυτές οι ιστορίες και όλοι αυτοί οι χαρακτήρες που συνεχώς ξεδιπλώνει μέσα στις σελίδες του βιβλίου η Belinda Bauer; Προσπαθώντας να παρακολουθήσω τις λεπτομέρειες, αναρωτιέμαι αν τελικά όλα αυτά που γράφει έχουν σημασία. Είναι το κουσούρι, όταν έχεις ασχοληθεί λίγο με τη γραφή και τα παρελκόμενα, να ψάχνεις τις ενώσεις και τη σημασία στο κάθε τι. Φλερτάρω λίγο με την ιδέα να μην συνεχίσω την ανάγνωση του βιβλίου, αλλά δεν γίνεται, πρέπει να μάθω πώς θα εξελιχθεί η πλοκή.

Αρχίζω και ενοχλούμαι που η διαδρομή στο μετρό είναι τόσο μικρή ή που έχει πάει 2.30 και αύριο έχω πρωινό ξύπνημα. Θέλω να μάθω τι γίνεται. Λίγο από αγωνία, λίγο από μια χαιρέκακη σκέψη τύπου «να δεις που όλες αυτές οι λεπτομέρειες θα είναι απλή φλυαρία τελικά».

Μου παίρνει τρεις μέρες – και τρείς νύχτες – για να αποφανθώ ότι τελικά δεν ήταν καθόλου φλυαρίες, το ένα φέρνει το άλλο και όλα συνδέονται με τρόπο συγκυριακό. Το βιβλίο θα μπορούσα να πω ότι βασίζεται στην έννοια του φαινομένου της πεταλούδας. Οι στιγμιαίες αποφάσεις τελικά αλλάζουν ζωές.

H Belinda Brauer* με το “Snap” βρέθηκε στη μακρά λίστα του Man Booker Prize 2018. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο θεσμό, αναφέρει ότι αφορμή για το βιβλίο στάθηκε η δολοφονία της Marie Wilks το 1988, όταν πήγε να ψάξει για βοήθεια για το χαλασμένο αμάξι της και τα παιδιά της έψαχναν στο δρόμο να τη βρουν. Δηλώνει, επίσης, ότι οι κατηγοριοποιήσεις στη λογοτεχνία, όπως π.χ. αστυνομική λογοτεχνία ή ψυχολογικό θρίλερ, είναι απλά «ταμπέλες» και της αρέσει να εξερευνά τα όριά τους.

Στο “Snap” δεν επιλέγει να ακολουθήσει την πεπατημένη. Δεν επιλέγει ως ήρωα κάποιον τρανό ντετέκτιβ ή έναν ενήλικα. Αντίθετα, ο βασικός της χαρακτήρας είναι ο Τζακ, ετών 14 – που μοιάζει όμως εξωτερικά με 12. Οι αστυνομικοί έχουν δευτερεύοντα ρόλο και η ανάπτυξη των χαρακτήρων τους γίνεται «τόσο-όσο» για να προχωράει η πλοκή. Δεν επιλέγει να δημιουργήσει ανατροπές –plot twist που λέμε και στο χωριό μου–, καθώς ο τρόπος με τον οποίο σιγά σιγά μας τροφοδοτεί με νέες λεπτομέρειες και δευτερεύοντες χαρακτήρες, αρκεί για να δημιουργήσει μυστήριο και αγωνία.

Ανακάλυψα τυχαία το “Snap”, χωρίς να έχω διαβάσει το οπισθόφυλλο, και με μόνο κριτήριο το εξώφυλλο ξεκίνησα να το διαβάζω. Μου άρεσε αρκετά και ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων που επιλέγω πλέον να διαβάζω. Έχω κουραστεί από τους φοβερούς ντετέκτιβ, από τις σειρές αστυνομικών βιβλίων με μια ακόμη «φοβερή περιπέτεια» του τάδε ήρωα, τους πολλούς χαρακτήρες και τις άσχετες συσχετίσεις τους, τους serial killers και γενικότερα από τα μυθιστορήματα που ψάχνουμε τον ένοχο σε ολόκληρη την πόλη ή τη χώρα.

Κάπου διάβασα τον όρο “domestic crime novels”: αναφέρεται κυρίως στις ιστορίες βιβλίων, που ο «κακός» βρίσκεται μέσα στο σπίτι ή στο κοντινό περιβάλλον και δεν υπάρχει απαραίτητα η παρουσία αστυνομίας (ή είναι πολύ διακριτική), οι ήρωες είναι λίγοι, και γενικότερα, διαβάζοντας αυτά τα μυθιστορήματα δεν χάνεσαι στην προσπάθειά σου να ανακαλύψεις τι τελικά συμβαίνει. Δεν λέω ότι το “Snap” ανήκει σε αυτή την κατηγορία, αλλά αν ήταν στο χέρι μου θα το κατέτασσα εκεί, γιατί δεν έχω κατά νου κάποια κατηγορία που να ανταποκρίνεται στα, τελευταίως, αναγνωστικά μου κριτήριά – αναφερόμενη πάντοτε στην αστυνομική λογοτεχνία.

*Belinda Bauer: γεννήθηκε το 1962, μεγάλωσε στην Αγγλία και τη Νότιο Αφρική. Έχει γράψει τα βιβλία «Μαύρο Χώμα» (2010) και «Άκου τους Νεκρούς» (2017), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Bell. Έχει κερδίσει διάφορα βραβεία: Dagger in The Library της Ένωσης Συγγραφέων Μυστηρίου, βραβείο Theakston Old Peculier, βραβείο Καλύτερου Αστυνομικού Μυθιστορήματος της Χρονιάς.