Άλλαι Τέχναι

Πότε και πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με την φωτογραφία; 

Η ενασχόληση μου με την φωτογραφία ξεκίνησε πριν 46 χρόνια, (δεν είμαι τόσο μεγάλος όσο ακούγεται, ούτε ασχολούμαι τόσα χρόνια όσο φαίνεται) στην ηλικία των 8 χρόνων, όταν για κάποιον άγνωστο ακόμα σε μένα λόγο και επιθυμία, αποφάσισα τα χρήματα που θα έβγαζα από τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα να τα επενδύσω σε μια απλή πλαστική κόμπακτ την kodak instamatic, που ήταν τότε σε προσφορά από μεγάλο πολυκατάστημα της εποχής. Σαν παιδί, την στιγμή που θα την αγόραζα την ονειρευόμουν κάθε νύχτα, αλλά τα χρήματα από τα κάλαντα δεν έφτασαν, έτσι επιστρατεύτηκαν να συνδράμουν οι μεγάλες δυνάμεις και λοιποί συγγενείς (κατά το τυπικό υποσχέθηκα ότι θα είμαι καλό παιδί, μαθητής, θα τρώω το φαΐ μου κλπ.) και έτσι το όνειρο μου πραγματοποιήθηκε. Για πολλά χρόνια φωτογράφιζα περιστασιακά με αυτήν την ταπεινή μηχανούλα με ασπρόμαυρο φιλμ την οικογένεια μου, τους φίλους μου, τα παιχνίδια. Στα 18 μου αγόρασα την πρώτη μου Zenit (ακολούθησαν καμία εικοσαριά μέχρι τα 35 μου) πιστή σύντροφος στον στρατό και στα ταξίδια μου, όπου αυτοδίδακτος άρχισα πιο εντατικά και συχνά να την εξερευνώ και να μαθαίνω τα τεχνικά στοιχεία και τη σύνθεση που αφορούν τη φωτογραφία. Η πιο δημιουργική και ποιοτική όμως ενασχόλησή μου με την φωτογραφία είναι τα τελευταία οχτώ χρόνια, όπου επιδιώκω το περιεχόμενο να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην αισθητική της φωτογραφίας.

Τι σημαίνει η φωτογραφία για σένα; 

Σίγουρα η φωτογραφία για μένα δεν είναι μόνο «μια φωτογραφία ίση με χίλιες λέξεις», αλλά και χίλιες λέξεις δεν μου φτάνουν για να περιγράψω το τι είναι η φωτογραφία. 

Φωτογραφία για μένα είναι η σύλληψη και η ανάσταση της στιγμής, η στιγμιαία αποτύπωση της στιγμής, η ανθρώπινη ψευδαίσθηση του παγώματος του χρόνου για την αποφυγή του μοιραίου, είναι η δημιουργία της στιγμής από στιγμιαία σε αιώνια και ταυτόχρονα από αιώνια σε στιγμιαία. Είναι η αγάπη για τη ζωή και ο φόβος για τον θάνατο, είναι ένα ειρωνικό χαμόγελο απέναντι στον θάνατο. Φωτογραφία είναι για αυτούς που θα έρθουν μετά από μας, είναι η μετά θάνατον ζωή, είναι το ξόρκισμα του αναπόφευκτου. Φωτογραφία για μένα είναι η ψευδαίσθηση του αναλλοίωτου και του άφθαρτου. Είναι το πισωγύρισμα στο χρόνο, η θύμηση των απλών κι αγαπημένων, το ζωντάνεμα των αναμνήσεων. Φωτογραφία για μένα είναι η μνήμη των αγαπημένων μας προσώπων. Φωτογραφία για μένα είναι όλοι οι άνθρωποι που έχουμε γνωρίσει. Φωτογραφία είναι όλες οι ταινίες που έχουμε δει, όλες οι μουσικές που έχουμε ακούσει, όλες οι μυρωδιές από τα λουλούδια που έχουμε μυρίσει, όλα τα χρώματα που έχουμε ζωγραφίσει, όλοι οι πίνακες που έχουμε θαυμάσει. 

Φωτογραφία για μένα είναι η δυνατότητα να κρατάμε τις αναμνήσεις μας ζωντανές, είναι η λησμονιά να ξαναθυμηθούμε όλα αυτά που έχουμε δει, αυτά που έχουμε αισθανθεί, αυτά που έχουμε βιώσει, αυτά που έχουμε ζήσει, να ξαναθυμηθούμε τόπους που μεγαλώσαμε, τόπους που αγαπήσαμε, τόπους που ερωτευτήκαμε, τόπους που ταξιδέψαμε, τόπους που επισκεφτήκαμε, τόπους που ονειρευτήκαμε, τόπους που φανταστήκαμε. 

Φωτογραφία για μένα είναι η ανάδειξη των ασήμαντων σε σημαντικά και των σημαντικών σε ασήμαντα. Είναι η στιγμή που χάνεται… η στιγμή που δεν χάνεται… Φωτογραφία για μένα είναι η ανακάλυψη της μαγείας, είναι η ψευδαίσθηση του ακατόρθωτου. Φωτογραφία είναι να ανακαλύπτουμε αυτό που αξίζει, αυτό που χάσαμε, αυτό που αναζητάμε. Φωτογραφία για μένα είναι πάντα μια καλή αφορμή για μια ωραία βόλτα, για να ξεφύγουμε, να ξεχαστούμε, να χαλαρώσουμε, να εκτονωθούμε, για να μην τσακωνόμαστε με τις γυναίκες μας, γιατί όσο γεμίζει η κάρτα μνήμης μας, αδειάζουμε εμείς από τα προβλήματα. 

Η φωτογραφία για μένα είναι η καταγραφή της χαράς, της λύπης, της ιστορίας, της ομορφιάς, της ασχήμιας, η καταγραφή της φρίκης του πολέμου, της πείνας των παιδιών, της εξαθλίωσης των ανθρώπων, του τοπίου της κρίσης, του πρωτογενούς ελλείμματος, της δημιουργικής ασάφειας, των αχαρτογράφητων νερών. Φωτογραφία είναι μια αποδεκτή μορφή απάτης, είναι να βλέπουμε πέρα από το προφανές, είναι ο πόλεμος με το προφανές. Φωτογραφία για μένα είναι να λες τα περισσότερα με τα λιγότερα λόγια. 

Φωτογραφία είναι το ξύπνημα των αισθήσεων, των συναισθήσεων και των συνειδήσεων. Φωτογραφία είναι η πάλη των σκέψεων και η έμπρακτη μετάδοση ιδεών. Φωτογραφία για μένα είναι ένα κομμάτι από τον χρόνο, είναι μια νίκη απέναντι στον αδυσώπητο χρόνο. Φωτογραφία είναι η γλώσσα των ματιών, η ορθογραφία της σύνθεσης, οι κανόνες της όρασης, και νόμος της είναι το δίκιο της σιωπής. Φωτογραφία για μένα είναι η επιθυμία να καταλάβουμε τον κόσμο μας, η ανάγκη για δημιουργία. Φωτογραφία είναι ο αφαιρετικός τρόπος να μιλήσεις για πράγματα που θα ήθελες ολόκληρη ζωή για να τα περιγράψεις. 

Φωτογραφία για μένα είναι το μέσο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Φωτογραφία για μένα είναι η φωτογραφία αυτού που είναι πίσω από τη μηχανή. 

Η φωτογραφία για μένα πάντα κατέγραφε και θα συνεχίσει να το κάνει στο πέρασμα του χρόνου, αλλά ταυτόχρονα η φωτογραφία είναι το μόνο μέσο που μπορεί να μιλήσει για πράγματα που δεν δείχνει. Πολλές φορές στην φωτογραφία δεν έχουν σημασία μόνο αυτά που δείχνει, πολλές φορές μεγαλύτερη σημασία έχουν αυτά που αποκρύπτει. Η φωτογραφία έχει τα δικά της οπτικά ισοδύναμα. Πάντοτε προσπαθεί να λέει όσα μπορεί περισσότερα με τις λιγότερες δυνατές λέξεις. 

Η φωτογραφία για μένα έχει σχέση με τον χρόνο, την πραγματικότητα, τη μνήμη, τη ζωή και τον θάνατο και με τον εαυτό μας. Η φωτογραφία οφείλει την αποδοχή της στην επιθυμία για την συνεχή ανακάλυψη και κατανόηση του κόσμου μας, την αναζήτηση περασμένων εποχών… ανασύρει μνήμες από τη νοσταλγική διάθεση για ανεπανάληπτες στιγμές του παρελθόντος. Η φωτογραφία μας φέρνει σε επαφή με ομάδες ή άτομα με διαφορετικό τρόπο ζωής αφυπνίζοντας περιοχές του μυαλού μας και της ψυχής μας που είναι ίσως εγκλωβισμένες μέσα στα «πρέπει» και «μη» που μας υπαγορεύει η αστική διαπαιδαγώγηση, κουλτούρα και παιδεία μας. 

Φωτογραφία για μένα είναι η επιθυμία για παραγωγή φωτογραφιών με σεβασμό στο θέμα, τον άνθρωπο, τον φωτογραφούμενο άνθρωπο και τον θεατή, που να λάμπουν με την σεμνότητα τους, ώστε να αποτελέσουν δημιουργίες βαθιάς και διαρκούς γοητείας, όπως αρμόζει σε κάθε αληθινή και άδολη τέχνη, ωριμάζοντας και αντέχοντας διαχρονικά στον χρόνο. Φωτογραφίες που θα μείνουν στην ιστορία λόγω του αποδεικτικού τους χαρακτήρα, του καλλιτεχνικού τους αισθητηρίου και του αποκαλυπτικού τους πνεύματος. Φωτογραφία για μένα είναι η γνώση της ιστορικής συνείδησης ότι αύριο θα αποτελέσουν για τις επόμενες γενιές πνευματική κληρονομιά και υλικό πνευματικής καλλιέργειας χωρίς ίχνος υποκρισίας. 

Η φωτογραφία για μένα είναι ότι θα υπάρχουν πάντα αυτοί που θα ρωτούν για το που και το πως έγινε μια φωτογραφία εστιάζοντας το ενδιαφέρον τους στον τόπο και την τεχνική, ενώ οι λιγότεροι και περισσότερο περίεργοι θα περιοριστούν στο «γιατί», άλλωστε η τεχνική και η αισθητική στην φωτογραφία πάνε χέρι–χέρι από τη γέννησή της. Από τον εκάστοτε φωτογράφο εξαρτάται η δόση ποσοστών μεταξύ των «πως» και «γιατί» που βάζει στο 100% της φωτογραφίας του. 

Προσωπικά, προτιμώ την έμπνευση από την πληροφορία.

Υπάρχει κάποιος/α φωτογράφος του οποίου/της οποίας θαυμάζεις τη δουλειά και σε έχει επηρεάσει; 

Πολλοί είναι αυτοί που θαυμάζω και με επηρεάζουν. Από όλους τους μεγάλους και κλασικούς φωτογράφους προσπαθώ να πάρω και από κάτι. Ποιος φωτογράφος που ασχολείται σοβαρά με την φωτογραφία δεν ζηλεύει και δεν θαυμάζει την ικανότητα της αιχμαλώτισης της αποφασιστικής στιγμής του Henri Cartier Bresson ή την γρήγορη αντίδραση, την ασύμμετρη ισορροπία και την ελευθερία του κάδρου του Garry Winogrand, ή την απόσταση από το θέμα του Robert Capa ή τον ουμανισμό του Sebastiao Salgado, ή την ευφυΐα του Josef Koudelka ή την τεχνική αρτιότητα του Ansel Adams, ή την ποιητικότητα του Antre Kertesz ή την νοσταλγία και τον ρομαντισμό του Eugene Atget, ή τον φόρο τιμής για τον άνθρωπο του August Sander ή την συμμετρία του Edward Weston, ή το Χιούμορ του Elliot Erwitt ή την αμεσότητα του Joel Meyerowitz, ή την πνευματικότητα του Robert Frank ή τον πόλεμο με το προφανές του William Eggleston, ή την ασάφεια του Antoine D'Agata ή το χρώμα του Alex Webb και του William Albert Allard, ή την ματιά του Νίκου Οικονομόπουλου ή τον αόρατο τρόπο του Κωνσταντίνου Μάνου, ή το σοκ και την αφύπνιση ενοχών και συνειδήσεων που προκαλούν οι φωτογραφίες του Γιάννη Μπεχράκη ή την εκφραστικότητα των πορτρέτων του Steve McCurry, ή την τρυφερότητα και τις εμμονές του Josef Sudek ή την διαφορετικότητα της Diane Arbus και της Lisette Model, ή την διαχρονικότητα της Julia Margaret Cameron ή τον τρόπο που φωτογράφιζε τα παιδιά του ο Ralph Eugene Meatyard, ή την προσφορά των Alfred Stieglitz και Moholy Nagy Laszlo και τόσους πολλούς άλλους που με το έργο τους όλοι τους έβαλαν και απ’ ένα μικρό λιθαράκι και διαμόρφωσαν την αισθητική στην φωτογραφία. Αλλά θαυμάζω και εκπλήσσομαι κατά εποχές και από πολλούς νέους Έλληνες ερασιτέχνες φωτογράφους, όπως τον Σταύρο Σταματίου, τον Πέτρο Κοτζαμπάση, τον Λουκά Βασιλικό, τον Σάββα Κόη, τον Γιάννη Στρατουδάκη κ.α. που έχουν εμπνευσμένο και αξιόλογο έργο. Αλλά ζηλεύω και τον Στέλιο Παπαρδέλα για τον τρόπο και αυτό που κάνει, του έχω αυτοπροταθεί για συνοδοιπόρος του και περιμένω. 

Αυτός όμως που θαυμάζω, εμπιστεύομαι και με επηρεάζει πιο πολύ φωτογραφικά είναι ο φίλος, δάσκαλος μου, καθηγητής φωτογραφίας και φωτογράφος Δημήτρης Τσεβάς, ο οποίος μου έμαθε τα τελευταία οχτώ χρόνια ότι υπάρχουν και άλλα είδη φωτογραφίας, όπως η φωτογραφία δρόμου και με έφερε σε επαφή με όλα αυτά τα ιερά τέρατα της φωτογραφίας και με δίδαξε ότι το πιο σημαντικό για την φωτογραφία δεν είναι ούτε το πώς, ούτε το τι θα φωτογραφίσεις, αλλά το γιατί.

Ποια είναι εκείνα τα κριτήρια που θα σε κάνουν να χαρακτηρίσεις μια φωτογραφία ενδιαφέρουσα; 

Ενδιαφέρουσα για μένα φωτογραφία είναι αυτή που περιέχει εκείνα τα αισθητικά στοιχεία που οδηγούν τον θεατή στο περιεχόμενό της. Αυτή που επιτρέπει στον θεατή να την επαναπροσδιορίσει με επεμβάσεις μνήμης, βιωμάτων, συγκρίσεων, παρορμήσεων συναρμολογώντας τα αισθήματα με αισθησιακό και πνευματικό χαρακτήρα, αποκωδικοποιώντας το μήνυμα από την εξωπραγματική του υπόσταση και μεταφέροντας το σε ανεξάρτητη αυτόνομη παρουσία. Είναι αυτή που περιέχει σαφές και κατανοητό μήνυμα, φωτογραφία χωρίς μήνυμα ή κοινωνικό σχόλιο μου είναι αδιάφορη. Αυτή που αφήνει το περιθώριο στον θεατή να συμμετέχει προσθέτοντας κάτι δικό του στην φωτογραφία: μια ιστορία, μια σκέψη, μια ιδέα. Είναι η φωτογραφία που θέτει ερωτήματα, χωρίς απαραίτητα να αναζητεί απαντήσεις. Αυτή η φωτογραφία που ο αντίκτυπός της μπορεί να περιέχει την προσέλκυση ή διατήρηση της προσοχής, αφαίρεση, έκπληξη, εμμονή, αντίθεση, μεταποίηση, υπαινιγμό, ειρωνεία, χιούμορ, σαρκασμό, ειλικρίνεια, συγκίνηση, συναίσθημα, συνειρμούς, πρωτοτυπία, μοναδικότητα, αναγνωρισιμότητα κ.α. Είναι η φωτογραφία που ταξιδεύει τον θεατή με τα μάτια και την ψυχή και τον κάνει να νοιώσει τα ίδια ή πιο δυνατά συναισθήματα με τον φωτογράφο. Αυτή η φωτογραφία που απελευθερώνεται από τον δημιουργό και τις προθέσεις του και μπορεί να την αγκαλιάσει κάνοντας την κτήμα του το κοινό. Ενδιαφέρουσα φωτογραφία ή έργο χαρακτηρίζω την συνειδητή σταθερή επιλογή φωτογράφισης θεμάτων με περιεχόμενο. 

Η ενασχόλησή σου με τη φωτογραφία σε έχει αλλάξει ως άνθρωπο; Σε έχει κάνει να βλέπεις τον κόσμο με μια άλλη ματιά; 

Ναι, πιστεύω ότι με έχει αλλάξει και συνεχίζει να το κάνει. Ένα από τα οφέλη που αποκόμισα από την ενασχόλησή μου με την φωτογραφία είναι να παρατηρήσω τον εαυτό μου και να σκέφτομαι, την ευτυχία ότι παρατηρώ και είδα, το να βλέπω από το να κοιτάω, να βλέπω και να εκπλήσσομαι, να βλέπω και να διαπαιδαγωγούμαι. Η φωτογραφία με έκανε πιο κοινωνικό, πιο θαρραλέο, να βλέπω πίσω από την επιφάνεια, να αναζητώ την ουσία, να επικοινωνώ και να μαθαίνω από τους ανθρώπους, να τους ακούω περισσότερο και να μαθαίνω από τις ιστορίες τους, με έκανε πιο ευαίσθητο, αλλά και πιο σκληρό, πιο καχύποπτο και υποψιασμένο, πολιτικοποιημένο και πιο συνειδητοποιημένο. Μακάρι οι φωτογραφίες μου να μπορούσαν να γεμίσουν τα στομάχια των ανθρώπων και να υλοποιήσουν τα όνειρα τους, να τους έκαναν να χαμογελούν πιο συχνά και να άλλαζαν τον κόσμο μας, όπως η διαδικασία της φωτογραφίας με άλλαξε και εμένα σαν άνθρωπο.

Ανήκω στους φωτογράφους για τους οποίους η εικόνα αποτελεί μέσο έκφρασης των ίδιων τους των συναισθημάτων ή των προβλημάτων του καιρού μας. Αισθάνομαι ότι τα ανθρώπινα, ταξικά και κοινωνικά προβλήματα με αφορούν άμεσα, είμαι επομένως στρατευμένος, δεν έχω αυταπάτες και έχω διαλέξει στρατόπεδο. Θέλω με το έργο μου να αποδοκιμάσω την κοινωνία στην οποία ζούμε, και με τις φωτογραφίες μου να κάνω τον πολιτισμό μας να ντραπεί να αφυπνιστεί και να τον αλλάξει! Αυτή επιθυμώ να είναι η συνεισφορά μου απέναντι στην κοινωνία μας. Καθημερινά διαπιστώνω ότι η αξιοπρέπεια είναι στενά συνδεδεμένη με τα βάσανα. Οι πρωταγωνιστές μου αγγίζουν το μεγαλείο μέσα από την φαινομενική ήττα, παντοτινά γελαστοί και γελασμένοι, που έχουν να με διδάξουν πολλά περισσότερα από τους μόνιμα νικητές. Είναι συνειδητή επιλογή μου η προτίμηση ενός μάταιου έστω αγώνα από μια σίγουρα μάταιη ζωή. Αντιμετωπίζω την ανθρωπότητα ως ηρωική παρά τα βάσανα – ηρωική ακόμα και εξαιτίας των βασάνων, πιστεύοντας πως η ανθρωπότητα αποκαλύπτεται καλύτερα στην τροχιά της κρίσης και της δράσης. Σήμερα ο φωτογράφος δρόμου στην χώρα μας έρχεται αντιμέτωπος με μια τραγωδία, αυτή του ελληνικού λαού που βιώνει την κρίση, την ανεργία και την εξαθλίωση αποπληρώνοντας ένα χρέος που δεν συνέφαγε, ενός διχασμένου και εξαπατημένου λαού που πανηγυρίζει χορεύοντας στις πλατείες συνένοχος, βάζοντας σε υποθήκη το μέλλον και τα όνειρά του, καλούμενος απ’ αύριο να πληρώσει τον λογαριασμό. Παντού βλέπεις σκυμμένα κεφάλια, απογοήτευση και κατήφεια. Τα πρόσωπα όσων έχουν πληγεί σήμερα από την κρίση αποτελούν ταμπού για την κοινωνία μας με διάφορα προσχήματα, όπως να μην σοκαριστούν οι οικείοι. Τελικά είναι κεφαλαιώδους σημασία προκειμένου να κατανοήσουμε το πως η κοινή γνώμη διαπλάθεται, το από πού όλοι το γνωρίζουμε. Οι φωτογραφίες μου θα ήθελα να μπορούσαν να ξυπνήσουν συνειδήσεις, να σηκώσουν ανθρώπους από τους καναπέδες τους και να καταστρέψουν τη δημοφιλή εικόνα των προταγμένων πλεονασμάτων, της πολυπόθητης επερχόμενης ανάπτυξης και των έντιμων συμβιβασμών, όπως είχε γίνει και στο παρελθόν όπου η φωτογραφία έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στην αφύπνιση συνειδήσεων. Η ενασχόληση με την κοινωνική φωτογραφία εκτός της ικανοποίησης των ανθρώπινων συναισθημάτων και την προσφορά σε αυτήν μεταβάλει και την καλλιτεχνική μου οπτική. Ως μέσω εξωτερίκευσης μιας εσωτερικής καλλιτεχνικής ανησυχίας, διαφέρει από την απλή καταγραφή των πραγμάτων. 

Η αξία της φωτογραφίας δεν καταγράφεται μόνο από την αισθητική άποψη αλλά και από την ανθρώπινη πλευρά της και από την κοινωνική αλληλεγγύη. Η ανάγκη να ικανοποιήσω συγκεκριμένους σκοπούς και στόχους, με κάνει να νοιάζομαι για την ποιότητα στην έκφραση και το περιεχόμενο και να ενδιαφέρομαι λιγότερο για την άπταιστη τεχνική και σύνθεση, καθώς ναι μεν στην τέχνη αποτελεί την υλική βάση της ύπαρξής τους, ωστόσο βασική προϋπόθεση είναι η κολακεία των μικροαστικών αντιλήψεων. Δεν με αγγίζει αυτό που ευχαριστεί ειλικρινά τον μικροαστό που είναι το όμορφο, το συνηθισμένο, το λουστραρισμένο. Που δεν είναι τίποτα λιγότερο από την αισθητική που επικρατεί στις μάζες, όπου αυτό το καλλιτεχνικό αισθητήριο της μάζας οδηγεί την τέχνη σε χαμηλότερο επίπεδο λόγω του ανεκπαίδευτου κοινού. Αντιλήψεις που, έχοντας την τεχνολογία σαν όπλο, εύκολα μπορούν να εξαφανίζουν ανήθικα οτιδήποτε δυσαρεστεί την πελατεία, εδώ που θα δεις μόνο χαρούμενους, λαμπερούς, επιτυχημένους ανθρώπους ή θέματα. Αυτό που υπαγορεύει η πρωταρχική απαίτηση του πελάτη από τον φωτογράφο, που είναι να κολακευθεί και που μεταμορφώνεται σύμφωνα με τις εφήμερες επιταγές της μόδας. 

Όσο περισσότερο η φωτογραφία μου πλησιάζει τις μάζες, τόσο σοβαρότερα αρχίζω ως φωτογράφος να θεωρώ και εγώ τον εαυτό μου ως καλλιτέχνη. Για να γίνει κατανοητό το έργο μου, προσπαθώ να το παρουσιάσω μέσα στο γενικό πνευματικό και ηθικό κλίμα στο οποίο κινούμαι. 

Είμαι της άποψης ότι κάθε άνθρωπος που θεωρεί τον εαυτό του πνευματικό και καλλιτέχνη καλείται να διαδραματίσει έναν ρόλο στην ιστορία ή σωστότερα να εκπληρώσει συγκεκριμένα ταξικά και κοινωνικά καθήκοντα. Προσωπικά ασχολούμαι περισσότερο με τον άνθρωπο και την κοινωνία παρά με τη φύση. Αν και ο δρόμος αυτός είναι δύσκολος και δύσβατος και οι κίνδυνοι που παραμονεύουν είναι πολλοί, μόνο έτσι γίνεσαι μάρτυρας των μεγάλων γεγονότων της εποχής σου, του αγώνα του λαού για αξιοπρέπεια και ευημερία, παρατηρώντας τα πρόσωπα των φτωχών και τις κινήσεις των περιθωριακών και έστω και αργά κάποια στιγμή συνειδητοποιείς ότι είναι ο μόνος δρόμος που αξίζει να αφήσεις το στίγμα σου σαν καλλιτέχνης και άνθρωπος.

Ποια είναι η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία που βγήκε πρώτη στο διαγωνισμό μας και κέρδισε εκτός από τον κριτική επιτροπή και όλους τους επισκέπτες της έκθεσης που ακολούθησε;

Αυτός είναι ο φίλος μου ο Γιάννης (με 2 «νν» τουλάχιστον). Ο Γιάννης είναι ιδεολογικά άστεγος άπατρις, ταξιδευτής, φιλόζωος, φιλόσοφος και πολίτης όλου του κόσμου. Τον συνάντησα στην Κύμη, όπου ζει μέχρι σήμερα, να αγκαλιάζει στοργικά το γατάκι του και δεν ενοχλήθηκε καθόλου που τον φωτογράφιζα (το επισημαίνω αυτό επειδή η φωτογράφιση στο δρόμο, αντί για χαρά και γιορτή, έχει γίνει πλέον μια δύσκολη διαδικασία, γιατί ζούμε σε μια κοινωνία που μας θέλει φοβισμένους και τρομοκρατημένους, ώστε στα σπουδαία και μεγάλα να μην αντιστεκόμαστε). Πριν από την φωτογράφιση ήμασταν δυο άγνωστοι μεταξύ μας και η φωτογραφία ήταν η αφορμή για να γίνουμε φίλοι. Αυτή είναι η δύναμη της φωτογραφίας! Σε φέρνει σε επαφή με άγνωστους καθημερινούς ανθρώπους που στην ροή του χρόνου θα τους προσπέρναγες αδιάφορα χωρίς να τους ρίξεις ματιά. Ο Γιάννης έβγαλε από την τσέπη του και έδωσε από το υστέρημα του καραμέλες στα παιδιά μου, αυτός είναι ο πλούτος των σπουδαίων ανθρώπων που έχουν για πλεόνασμα το ελάχιστο, γιατί πλούσιος είναι αυτός που δίνει και όχι αυτός που έχει, γνωριστήκαμε και ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες περί ανέμων και υδάτων. Επειδή είναι νόμος της ζωής όχι να δίνεις μόνο, αλλά να θέλεις γιατρικό και στον δικό σου πόνο, την επόμενη βδομάδα του πήγα σε μεγάλο μέγεθος, όπως αρμόζει και του αξίζει τυπωμένες φωτογραφίες του (και ας μην έχει τοίχο να τις κρεμάσει), ένα σακουλάκι με τις αγαπημένες του καραμέλες, μια κούτα από τα τσιγάρα προτίμησής του και τον κέρασα ουζάκι, μοιραστήκαμε τον πόνο για το γατάκι του που μέσα στην εβδομάδα το σκότωσε αυτοκίνητο και βρήκε παρηγοριά που τουλάχιστον το είχε σε φωτογραφία, φυσικά τον ξαναφωτογράφισα. Οι φωτογραφίες τόπων που δεν μιλάνε για τους ανθρώπους της μου είναι φωτογραφικά βαρετές και αδιάφορες. Αυτή είναι η ιστορία της και αυτές είναι συνοπτικά οι αξίες της φωτογραφίας για μένα. Ευχαριστώ που με διαβάσατε.

Συνέντευξη: Nίκος Πρίπορας