Βιβλιοθήκη

Υπάρχει λοιπόν εκεί έξω το έργο του Αλμπέρ Καμύ, του Αλγερινού που απέσπασε το Νόμπελ σε χαλεπούς καιρούς, με πολιτική και κοινωνία να βράζουν, με μία Γαλλία σε σύγχυση. Αν και η ζωή του έχει πράγματι τρομερό ενδιαφέρον, δε θα ήθελα να παραθέσω τίποτε απ’ αυτήν καθώς μπορεί οποιοσδήποτε με μία πλοήγηση στον κυβερνοχώρο να βρει ό,τι πληροφορία ζητά η ψυχούλα του. Να σου πω επιτέλους για το βιβλίο, η «Πτώση»;

Είναι εξαιρετικό. Είναι εξαιρετικό σου λέω και σχεδόν φωνάζω κι ας είμαι μόνη μου στο δωμάτιό μου, στον υπολογιστή μπροστά. Τρίτη φορά, είναι εξαιρετικό και επισήμως αποδέχομαι τον όρο «γραφική». Δε με νοιάζει. Τούτο που με νοιάζει είναι το πώς αυτός ο συγγραφέας έφτασε τόσο κοντά στην ανθρώπινη φύση και τη μετέδωσε έτσι άψογα στο χαρτί. Αυτό με νοιάζει, και όλοι οι υπόλοιποι προβληματισμοί μου, για την κρίση, για την ανεργία, για τον μετεωρίτη που χτύπησε τη Ρωσία, για τη μαύρη τρύπα του όζοντος μπορούν να περιμένουν.

Ο Ζαν Μπατίστ-Κλαμάνς είναι ο πρωταγωνιστής μας και σε όλες τις σελίδες αυτού του μικρού βιβλίου, σου εξομολογείται. Πρόσεξε, δεν αφηγείται έτσι απλά νοσηρές ιστορίες από την ζωή του. Εσύ γίνεσαι ο εξομολόγος του, ο δικαστής του, ο ακροατής του, η συνείδησή του που τον τρώει, ο απαθής περαστικός που ακούει υπομονετικά το παραλήρημά του. Σε όλο το βιβλίο ο Μπατίστ μιλά σε έναν άγνωστο και ακριβώς επειδή αυτός ο άγνωστος είναι «αόρατος», τη θέση του την παίρνεις εσύ. Θα ενοχληθείς πολύ από τoν Μπατίστ-Κλαμάνς, θα τον οικτίρεις για τη μικρότητά του, για την έπαρσή του, για τα οικτρά ελαττώματά του και κάποια στιγμή η αλήθεια θα σε χτυπήσει κατακούτελα. Δεν είναι κακός ο Μπατίστ, είναι απλά ειλικρινής. Είναι άνθρωπος και δε διστάζει να σου περιγράψει χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό την ανθρώπινη φύση του, τη γεμάτη αδυναμίες και λάθη. Ο πρωταγωνιστής μας λοιπόν απόλυτα ικανοποιημένος από τη ζωή του, με απίστευτη αυταρέσκεια και γεμάτος υποκρισία τρέφει το εγώ του με το να γίνεται απαραίτητος ή αρεστός σε άλλους. Ώσπου επέρχεται η Πτώση και όλα γύρω του καταρρέουν και αποσαφηνίζονται. Και τότε η επίπονη εξομολόγηση ξεκινά κι όπου τον βγάλει.

Και τότε η επίπονη εξομολόγηση ξεκινά κι όπου τον βγάλει. Το τι είναι η Πτώση που βίωσε ο Μπατίστ θα το βρεις στο βιβλίο. Εγώ μπορώ να σου πω ότι σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο η Πτώση αφορά την πτώση του ανθρώπου, το ξεγύμνωμά του από κάθε υποκρισία και στολίδι που επιτάσσουν οι κοινωνικές συμβάσεις. Ζούσε σε μία Εδέμ και ύστερα ήρθε η γνώση του αμαρτήματος και έπεσε από τον παράδεισο. Ο Μπατίστ στέκεται γυμνός μπροστά στον καθρέφτη του και αναγκάζεται να περιεργαστεί ένα σώμα που είχε ξεχάσει από καιρό, γιατί ήταν πάντοτε καλυμμένο από ατελείωτες στρώσεις «ρούχων». Αναγκάζεται να δει τις ουλές του, τις ατέλειές του αλλά και τις ομορφιές του. Δε γίνεται να μη συγκινηθείς διαβάζοντάς το αυτό το βιβλίο και ακολουθώντας την κάθαρση του πρωταγωνιστή, αν κάτι τέτοιο υποθέσουμε ότι υπάρχει και είναι εφικτό.

Το βιβλίο «Η Πτώση» εκδόθηκε το 1956, ένα χρόνο πριν απονεμηθεί στον Καμύ το Νόμπελ για το συνολικό έργο του στη λογοτεχνία και το σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσεται η πλοκή, είναι το ομιχλώδες και σκοτεινό Άμστερνταμ. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» και ναι, ξέρω ότι σε κάτι παραγράφους πιο πάνω σου είπα ότι δεν προσπαθώ να σε πείσω να το διαβάσεις, αλλά διάβασέ το! Και τώρα, μπορώ να αποσυρθώ και να προβληματιστώ εντόνως και με την ησυχία μου για την κρίση, για την ανεργία, για τον μετεωρίτη που χτύπησε τη Ρωσία και κυρίως… για τη μαύρη και άραχνη τρύπα του όζοντος…

A.

Κάτι που μπορεί να σ’ ενδιαφέρει (ή όχι): Ο Καμύ σκοτώθηκε μαζί με τον καλύτερο φίλο και εκδότη του, Μισέλ Γκαλιμάρ, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1960. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι λέγεται ότι στην τσέπη του βρέθηκε ένα εισιτήριο τρένου με το οποίο θα ταξίδευε, αλλά προτίμησε την παρέα του φίλου του και αποφάσισε να ταξιδέψει μαζί του με το αυτοκίνητο.

Άλλα έργα του συγγραφέα: «Ο ξένος», «Η πανούκλα», «Ο μύθος του Σίσυφου», «Οι γάμοι», «Η εξορία και το βασίλειο». Διάλεξε και πάρε.