Συλλογές βιβλίων: Artcorικές προτάσεις για ανάγνωση (μέρος Ε’)

cover-sylloges-biblion-artcorikes-protaseis-gia-anagnosi-meros-e

By Ελένη Μαρκ Λόγος + Τέχνη Βιβλιοσκόπιο 06 Νοέ 2024

Συλλογές βιβλίων: Artcorικές προτάσεις για ανάγνωση (μέρος Ε’).

Ευγενία, του Lionel Duroy

Πλησίασα: θα μπορούσε να είναι ο πατέρας μου, κομψός, με γραβάτα και καπέλο, περιποιημένος. Ωστόσο η μορφή την οποία βαρούσε δεν ήταν σκύλος, αλλά μια γυναίκα που προσπαθούσε να προφυλάξει το κεφάλι της με τα χέρια. “Βρομιάρα!” έβριζε. “Βρομοεβραία! Θα τα τινάξεις επιτέλους ή θα φας κι άλλες;

Το μυθιστόρημα του Duroy βασίζεται σε αληθινά γεγονότα· πιο συγκεκριμένα, ξετυλίγοντας το κουβάρι της ρουμανικής ιστορίας του μεσοπολέμου, επικεντρώνεται στον έντονο αντισημιτισμό που επικρατούσε στην χώρα, που με τη σειρά του οδήγησε σε ένα από τα πιο αιματηρά πογκρόμ της ανθρώπινης ιστορίας, σε μια από τις πιο κτηνώδεις σελίδες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στο πογκρόμ που εκτυλίχθηκε στην πόλη του Ιάσιου στην Ρουμανία το καλοκαίρι του 1941, όταν παραπάνω από δεκατρείς χιλιάδες (13.000) Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους, επειδή απλώς ήταν Εβραίοι. Το Ιάσιο, άλλοτε πολιτισμική πρωτεύουσα της Ρουμανίας, ήταν μία από τις πιο πολυπληθείς σε εβραϊκό πληθυσμό πόλεις της Ευρώπης. Οι μισοί κάτοικοι ήταν Εβραίοι. Στο μυθιστόρημα του Duroy, η Ευγενία, μεγαλωμένη στο Ιάσιο, έχει μάθει από πολύ νωρίς ότι ο Εβραίος είναι υποδεέστερος, και εχθρός της πατρίδας.

οι Εβραίοι είναι απάτριδες, παράσιτα [...] που ρουφούν το αίμα των πιο ευάλωτων εθνών, ώσπου εκείνα να κατορθώσουν να τους ξεφορτωθούν.

Μέχρι που μια μέρα, με αφορμή μια διάλεξη ενός Ρουμανοεβραίου συγγραφέα στο Πανεπιστήμιο, του Μιχαήλ Σεμπαστιάν (πραγματικό πρόσωπο) και την αντισημιτική επίθεση που αυτός δέχεται, συνειδητοποιεί την παραπλανητική και ρατσιστική φούσκα μέσα στην οποία έχει μεγαλώσει, ερωτεύεται -χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα- τον Σεμπαστιάν, ακολουθεί το επάγγελμα του δημοσιογράφου και τάσσεται με αυταπάρνηση απέναντι στην παράνοια του ανισημιτισμού που καταβροχθίζει την χώρα και την οικογένειά της. Η αφήγηση του συγγραφέα -δία στόματος της ηρωίδας του-, αποσπάσματα από το Ημερολόγιο του Μιχαήλ Σεμπαστιάν, αποσπάσματα από τα βιβλία του Curzio Malaparte συνθέτουν ένα πολυφωνικό ιστορικό πορτρέτο της ακροδεξιάς Ρουμανίας στη διάρκεια του μεσοπολέμου και αναδεικνύουν τις μέρες του αιματηρού πογκρόμ που στοίχησε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, που βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν – όχι από τους Ναζί της Γερμανίας, αλλά από τους ίδιους τους συμπολίτες τους, από τους γείτονές τους.

H χώρα των άλλων, της Leila Slimani

Το μυθιστόρημα «H χώρα των άλλων» της Leila Slimani αποτελεί το πρώτο μέρος του οικογενειακού ιστορικού ενός ζευγαριού, της Ματίλντ, μιας Γαλλίδας από την Αλσατία που ερωτεύεται τον Αμίν, Μαροκινό στρατιώτη που μάχεται στο πλευρό των Γάλλων. Τη δεκαετία του 1950, οι δυο τους επιστρέφουν, ως παντρεμένο ζευγάρι πλέον, για να ζήσουν στο Μαρόκο, σε μια περίοδο πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων, όπου οι Μαροκινοί προσπαθούν να αποτινάξουν από πάνω τους τα δεσμά των αποικιοκρατών Γάλλων.

Ένα βιβλίο, όπου η ιστορία μιας χώρας ξετυλίγεται παράλληλα με την μικροϊστορία δυο ανθρώπων – η καθημερινότητα ενός ζευγαριού που προσπαθεί να ξεκινήσει μία νέα ζωή στο Μαρόκο, όπου όλα φαίνεται να αλλάζουν, ξεδιπλώνεται παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στην απελευθέρωση της αφρικανικής χώρας.

Το μυθιστόρημα της Slimani έχει αυτοαναφορικό χαρακτήρα αφού βασίζεται στην ιστορία της Γαλλίδας γιαγιάς της που παντρεύτηκε τον παππού της που ήταν Μαροκινός.

Ο Μαροκινός παππούς μου αγωνίστηκε για τη χώρα των άλλων και μετά επέστρεψε σε μια χώρα όπου κυριαρχούσαν άλλοι. Η Γαλλίδα γιαγιά μου βρέθηκε στη χώρα άλλων. Και οι Μαροκινές γυναίκες, που υπόκεινται σε αυθαίρετες απαγορεύσεις, ζούσαν σε μια χώρα άλλων, η οποία είναι η χώρα των ανδρών.

Αυτό το συναίσθημα του ξένου, το συναίσθημα ότι δεν ανήκεις εκεί που βρίσκεσαι, κυριαρχεί στους ήρωες και κατ΄επέκταση διαποτίζει το μυθιστόρημα. Η Ματίλντ που -σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής- ακολουθεί τον έρωτά της σε μια ξένη χώρα και βιώνει καταστάσεις ένδειας και αποξένωσης που τη φέρνουν στα όρια της· ο Αμίν που πολέμησε για τη Γαλλία και γυρνάει στην πατρίδα του για να βρεθεί αντιμέτωπος με τους δικούς του ανθρώπους που μισούν τους Γάλλους και πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο· η αδελφή του Αμίν, η μητέρα του Αμίν και όλες οι Μαροκινές γυναίκες, νέες και ηλικιωμένες, που ζουν φυλακισμένες στην ίδια τους τη χώρα, στο ίδιο τους το σπίτι, και η καθημερινότητά τους και το μέλλον τους ορίζεται και καθορίζεται από τους συζύγους, τους αδελφούς, τους πατεράδες· και τα παιδιά της Μάτιλντ και του Αμίν, που προσπαθούν να κατανοήσουν τη διαφορετικότητά τους, και των οποίων η προσωπική ιστορία ξεδιπλώνεται στο δεύτερο μέρος της διλογίας «Δείτε μας που χορεύουμε» παράλληλα με την κοινωνικοπολιτική κατάσταση στο Μαρόκο, όταν πλέον έχει αποτινάξει από πάνω του τα αποικιοκρατικά δεσμά και πλέον παλεύει με τους εσωτερικούς του δαίμονες.

Τομ Λέϊκ, της Ann Patchett

Έχοντας ερωτευτεί το «Ολλανδέζικο σπίτι» της Ann Patchett, ήμουν σίγουρη ότι και το πρόσφατο μυθιστόρημά της «Τομ Λέϊκ» θα με μαγέψει και θα το διαβάσω εν ριπή οφθαλμού. Η γραφή της βραβευμένης με Πούλιτζερ αμερικανίδας Ann Patchett είναι σύγχρονη, χωρίς πολλές φιοριτούρες, ρέει αβίαστα, ξετυλίγοντας τις μικροϊστορίες καθημερινών ανθρώπων με χαρισματικό, ανεπιτήδευτο τρόπο. Στο «Τομ Λέϊκ», η αφηγήτρια Λάρα, εν μέσω πανδημίας Κορονοϊού και συγκομιδής κερασιών, εξιστορεί στις τρεις κόρες της τον νεανικό καλοκαιρινό της έρωτα με έναν ηθοποιό που έμελλε να γίνει διάσημος πολύ. Η ίδια, παρότι ταλαντούχα, παράτησε το όνειρο του Χόλυγουντ και ακολούθησε έναν άλλον δρόμο, λιγότερο λαμπερό αλλά γεμάτο αγάπη με την οικογένειά της σε ένα ονειρικό κτήμα με κερασιές κάπου στο Μίσιγκαν. Πρόκειται για ένα βιβλίο που διαδραματίζεται στις μέρες μας, στην εποχή της πανδημίας και της κλιματικής κρίσης, ένα τρυφερό μυθιστόρημα που μοιράζεται ανησυχίες και άγχη με τα οποία μπορεί ο καθένας μας να ταυτιστεί. Παράλληλα, όμως, αναφέρεται στην οικουμενική αλήθεια του έρωτα, της μητρικής αγάπης, της οικογένειας, στην ομορφιά της φύσης και των νεανικών ονείρων. Η Ann Patchett, όπως αναφέρει και η The Guardian, «ξέρει ακριβώς τι κάνει. Ξέρει τι να πει και τι να αποσιωπήσει». Και ό,τι λέει δεν μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο.

Λόγος + Τέχνη