In a Cinemanner of Speaking

Η ατμόσφαιρα των animation του Chomet φέρνει στο μυαλό εικόνες από θέατρα με ξεφτισμένα βελούδινα καθίσματα και θαμπωμένους πολυελαίους και έργα του παρισινού ρεύματος της «ανθρωπιστικής φωτογραφίας» του ’50 (Groupe des XV, Andre Martin, Robert Doisneau, Albert Monier κλπ.) που απεικονίζουν σε ασπρόμαυρο φιλμ χοροεσπερίδες, μαθητές, διαβάτες, περιπολίες της gendarmerie, καλοθρεμμένες ανθοπώλισσες, ρολογάδες, φουρνάρισσες… με λίγα λόγια ανθρώπους στις καθημερινές, απλές τους δραστηριότητες. Όταν παρακολουθείς τα φιλμ του Chomet, νιώθεις σαν να γυρνάς σελίδες κόμικς των Albert Dubout και Hergé (Tintin) ή σαν να παρακολουθείς μια ξεχασμένη κόπια από φιλμ του Jacques Tati.

Πρόκειται για την περίπτωση ενός κομικογράφου που εξελίχθηκε σε έναν σπουδαίο animator. Με το φιλμ “Les Triplettes de Belleville” (2003) έγινε γνωστός στο διεθνές κοινό και έφτασε μέχρι τα σκαλιά των Όσκαρ. Πρόσφατα επανήλθε στην επικαιρότητα σκηνοθετώντας μια βερσιόν της διάσημης καναπεδοσεκάνς των “The Simpsons”. Το πρώτο φιλμ animation του Chomet ήταν το σουρεαλιστικό “La vieille Dame et les pigeons” (1998) και ακολούθησε το “Les Triplettes de Belleville”, μια συμμετοχή στο “Paris je t’ aime” (Tour Eiffel), το συγκινητικό animation “Illusionist”, βασισμένο σε πρωτότυπο σενάριο του Jacques Tati και τώρα αναμένουμε με αγωνία τo πρώτo του μεγάλου μήκους -μη animation- φιλμ.

Στο “La vieille Dame et les pigeons” μεταφερόμαστε στο Παρίσι του ’50, όπου παχύσαρκοι Αμερικανοί τουρίστες περιφέρονται γύρω από τον Πύργο του Άιφελ, την ίδια ώρα που ένας λιπόσαρκος αστυνομικός μεταμφιέζεται σε περιστέρι για να ξεγελάσει μια ηλικιωμένη κυρία που τα ταΐζει.

Το “Les Triplettes de Belleville” είναι ένα μελαγχολικό, τρυφερό και σουρεάλ φιλμ με εξαιρετικό soundtrack, δημιουργία του Benoît Charest. Ένα νεαρός ποδηλάτης, που λαμβάνει μέρος στον ποδηλατικό γύρο της Γαλλίας, απάγεται από γκάγκστερ και μεταφέρεται στην Αμερική. Ο σκύλος και η γιαγιά του διασχίζουν τον Ατλαντικό μέσα σε ένα καρυδότσουφλο και σε συνεργασία με ένα τρίο υπέργηρων πρώην καλλιτεχνών της σκηνής του music hall ξεκινούν τις προσπάθειες για τη διάσωσή του. Η εναρκτήρια σεκάνς είναι ένα οπτικοακουστικό αριστούργημα κατά τη διάρκεια του οποίου, στα σκηνικά ενός παλιού θεάτρου βαριετέ, παρελαύνουν οι καρικατουρίστικες μορφές της Josephine Baker, του Fred Astaire, του Django Reinhardt και πολλών άλλων. Η σκηνή αυτή βρίθει αναφορών σε καλλιτέχνες του Συμβολισμού και του Εξπρεσιονισμού με κορυφαία την παραπομπή στον πίνακα “Lubricity” του Alfred Kubin (οι άνδρες θεατές μετατρέπονται σε μαϊμούδες που πλησιάζουν απειλητικά τη γυμνή χορεύτρια Josephine Baker).

Παρόμοιος συνδυασμός τρυφερότητας και μελαγχολίας διέπει και το φιλμ “Illusionist”. Όπως προείπαμε, ο Jacques Tati (scheff) είχε γράψει το πρωτότυπο σενάριο χωρίς όμως ποτέ να προχωρήσει στη δραματοποίησή του, καθώς πρόκειται για μια αφήγηση πολύ προσωπική (φημολογείται ότι πρόκειται ουσιαστικά για ένα γράμμα του Tati «μεταμφιεσμένο» σε σενάριο, το οποίο απευθύνεται στην πρωτότοκη κόρη του που εγκατέλειψε). Ένας illusionist, ένας καλλιτέχνης των ψευδαισθήσεων, όντας στη δύση της καριέρας του, εγκαταλείπει το Παρίσι και παρέα με το κουνέλι του (που έχει ένα μάλλον εκρηκτικό ταμπεραμέντο) αναζητά εργασία στα music halls του Λονδίνου και του Εδιμβούργου. Παρότι η γενική αίσθηση είναι πως το θέαμα που προσφέρει στο κοινό είναι παρωχημένο, μία μικρή Σκωτσέζα πιστεύει πως είναι ένας αληθινός μάγος! Για να μην την απογοητεύσει, θα κάνει τα πάντα για να τροφοδοτήσει αυτόν τον μύθο, οδηγούμενος τίνι τρόπω στην πτώχευση. Τα τελευταία λόγια του στο κορίτσι είναι… «Μάγοι δεν υπάρχουν».

Όλα τα φιλμ διακρίνονται από την σχεδόν παντελή έλλειψη διαλόγων, τη φωτογραφία σε παστέλ τόνους, τους εσωστρεφείς χαρακτήρες, τις σουρεάλ καταστάσεις, τη μελαγχολία αλλά και τη συγκρατημένη αισιοδοξία τους και αποτελούν καλλιτεχνικά κομψοτεχνήματα που συνδυάζουν με ιδανικό τρόπο την αίσθηση του κλασικού κόμικς, σχεδιασμένου με το χέρι με όλες τις ευχέρειες των ψηφιακών μέσων.