Λόγος + Τέχνη

Είναι χειμώνας στο Μπρούκλιν. Η χειρότερη θύελλα των τελευταίων ετών σαρώνει την πόλη. Στον χιονισμένο δρόμο, ο Ρίτσαρντ Μπάουμαστερ, ένας μοναχικός εξηντάρης καθηγητής, τρακάρει ελαφρά τη νεαρή Έβελιν Ορτέγα. Τίποτε ιδιαίτερο – μόνο που, λίγες ώρες αργότερα, τη βλέπει έκπληκτός να στέκεται στο κατώφλι του. Η Έβελιν, παράνομη μετανάστρια από τη Γουατεμάλα, δείχνει ταραγμένη και δε μιλάει πολύ. Ο Ρίτσαρντ καλεί τη γειτόνισσά του, τη Λουσία, να τον βοηθήσει να βγάλει άκρη. Αλλά κανείς τους δεν είναι προετοιμασμένος γι’ αυτό που έχει να τους πει η Έβελιν… 
Σε μια πόλη θαμμένη στο χιόνι, τρεις άνθρωποι έρχονται κοντά με απρόβλεπτο τρόπο. Μέσα σε λίγες ώρες, ανθίζουν ανάμεσά τους η συμπόνια, η αλληλεγγύη, ακόμα κι ένας έρωτας, θυμίζοντάς τους πως, στην καρδιά του χειμώνα, μπορείς να φυλάς μέσα σου ένα ανίκητο καλοκαίρι…
Η Ιζαμπέλ Αλιέντε αφηγείται με τον ανεπανάληπτο τρόπο της μια ιστορία επίκαιρη όσο ποτέ, για την Αμερική του σήμερα, τη μετανάστευση και τη μοναξιά, αλλά και την ελπίδα, την ανθρωπιά και τις δεύτερες ευκαιρίες.

Το 1950, ο Νόρτον Περίνα, ένας νεαρός γιατρός, συµφωνεί να συνοδεύσει τον ανθρωπολόγο Πολ Τάλεντ σε µια αποστολή στο αποµακρυσµένο νησί Ιβου’ίβου της Μικρονησίας, σε αναζήτηση µιας φηµολογούµενης χαµένης φυλής. Επιτυγχάνουν: Δεν βρίσκουν µονάχα τη φυλή αλλά και µια οµάδα δασόβιων που τους βαφτίζουν «ονειροβάτες» και οι οποίοι αποδεικνύεται πως είναι εξαιρετικά µακρόβιοι µα και ανοϊκοί. Ο Περίνα υποψιάζεται πως η πηγή της µακροζωίας τους είναι µια δυσεύρετη χελώνα• µην µπορώντας να αντισταθεί στην πιθανότητα της αιώνιας ζωής, σκοτώνει µια χελώνα και περνάει λαθραία το κρέας της στις ΗΠΑ. Αποδεικνύει την υπόθεσή του επιστηµονικά, κερδίζοντας παγκόσµια φήµη και το βραβείο Νόµπελ, σύντοµα όµως ανακαλύπτει ότι αυτή η θαυµατουργή ιδιότητα έχει ένα φρικτό τίµηµα…

Ονομάζονται Μαντλέν, Ζενεβιέβ, Μιρέιγ, Μαρτίν… και βαδίζουν ισορροπώντας σε αιωρούμενες λέξεις, πάνω στο εύθραυστο, σχεδόν διάφανο νήμα που χωρίζει τη βιογραφία από τη μυθοπλασία του Modiano. Οι «Ναρκωμένες Αναμνήσεις» ακολουθούν τα ίχνη έξι γυναικών που συνάντησε ο αφηγητής, εικοσάχρονος στα μέσα της δεκαετίας του ’60, και στη συνέχεια τις έχασε. Ψήγματα των ιστοριών τους αναδύονται στη μνήμη του, μαζί με την ανάμνηση ενός κόσμου που έχει πια χαθεί: «ο παλιός κόσμος κρατούσε για μια τελευταία φορά την ανάσα του πριν καταρρεύσει…»
Σ’ αυτό το μυθιστόρημα βρίσκουμε στοιχεία αστυνομικής ιστορίας: υπάρχει ένας νεκρός, ένα πιστόλι που πρέπει να εξαφανιστεί, φυγή της δολοφόνου και του συνεργού της για να μη συλληφθούν, ωστόσο ο Modiano αφήνεται κι εδώ στον ίλιγγο της μνήμης. Συναντήσεις τυχαίες, αμφίσημες λέξεις, ονειροπολήσεις, δρόμοι «γεμάτοι φαντάσματα», καφέ και σταθμοί του μετρό, τηλέφωνα που ηχούν σε μεγάλα, άδεια διαμερίσματα, όλα αυτά ιδωμένα κάτω από ένα ανησυχητικό φως. 
Μυθιστόρημα μαθητείας ή συναισθηματική αγωγή, εγχειρίδιο για την ανάμνηση ή πραγματεία εσωτερισμού, τελικά ένα βιβλίο συγκινητικού στοχασμού, μεταξύ ποίησης και ρεαλισμού, πάνω στη φυγή, στο τυχαίο και στην επανάληψη, στις «αιώνιες επιστροφές» στη ζωή και στη γραφή. 
Α.Κ.

Ο Patrick Modiano, Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014, είναι ο δέκατος πέμπτος Γάλλος που τιμήθηκε με το ίδιο βραβείο. Αναγγέλλοντας τη βράβευσή του, η Σουηδική Ακαδημία αναφέρθηκε στην «τέχνη της μνήμης, χάρη στην οποία ο συγγραφέας ζωντάνεψε τις πιο ανεπαίσθητες ανθρώπινες ιστορίες κι έφερε στο φως τη ζωή στην Κατοχή». Το μυθιστόρημα «Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά» κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Gallimard ένα μήνα πριν ανακοινωθεί η βράβευση του συγγραφέα με το Νόμπελ λογοτεχνίας.
Γεννήθηκε το 1945 σε προάστιο του Παρισιού. Από την πλευρά του πατέρα του, ο οποίος ήταν γόνος γνωστής θεσσαλονικιώτικης οικογένειας, έχει εβραϊκή καταγωγή, ενώ από την πλευρά της μητέρας του έχει βελγικές ρίζες. Σπούδασε στο Lycée Henri-IV στο Παρίσι, όπου δίδασκε ο Ραιμόν Κενώ, ένας συγγραφέας που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με το γράψιμο από το 1967.Έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1972, με το βραβείο Goncourt το 1976, με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco το 1984, με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand για το σύνολο του έργου του το 2000. 
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Η μικρή Μπιζού» (Πόλις), «Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά» (Πόλις), «Νυχτερινό ατύχημα» (Πόλις), «Στο café της χαμένης νιότης» (Πόλις), «Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά» (Πόλις), «Ένα πεντιγκρί» (Πόλις), «Οδός σκοτεινών μαγαζιών» (Κέδρος), «Κυριακές του Αυγούστου» (Καστανιώτης), «Ντόρα Μπρούντερ» (Πατάκης), «Η χαμένη γειτονιά» (Χατζηνικολή), «Άνθη ερειπίων» (Οδυσσέας), «Το άρωμα της Υβόννης» (Λιβάνης), και το σενάριό του Λακόμπ Λυσιέν που έγραψε σε συνεργασία με τον Λουί Μαλ (Πόλις, 2017). Ετοιμάζεται το θεατρικό του έργο “Nos débuts dans la vie”.
Έχει γράψει επίσης το σενάριο για την ταινία του Ζαν-Πωλ Ραπενώ «Γοητευτικοί ταξιδιώτες».

Το έργο του Αντόνιο ντι Μπενεντέτο κυκλοφορούσε για χρόνια σαν ένα μυστικό, σαν ένας ψίθυρος που όλο και δυνάμωνε στο πέρασμα των δεκαετιών. Σήμερα πια ο ίδιος συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων πεζογράφων της Λατινικής Αμερικής. Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1956 και θεωρείται ένα από τα διαχρονικά αριστουργήματα της ισπανόφωνης και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Με ένα ύφος σαγηνευτικό που καταλήγει συγκλονιστικό, ο Αργεντινός συγγραφέας αφηγείται μια κρίσιμη φάση στη ζωή του δον Ντιέγο ντε Σάμα, αξιωματούχου του ισπανικού στέμματος στην Παραγουάη του 18ου αιώνα. Ο ήρωας είναι το θύμα μιας ατέρμονης αναμονής· αναμονής για ένα πλοίο, για μια αναγνώριση και μια μετάθεση στο Μπουένος Άιρες, ώστε να σμίξει και πάλι με τη γυναίκα του τη Μάρτα. Καθώς νιώθει εξορισμένος σ’ έναν αφιλόξενο τόπο, η προσμονή του γίνεται αγωνιώδης, στοχαστική, υπαρξιακή. Ο ίδιος αυτός τόπος επιχειρεί να τον ξελογιάσει και τις ληθαργικές ώρες τον πολιορκεί με σκέψεις απιστίας, αναγκάζοντάς τον να παλεύει μέσα στη μοναξιά του με το δικαίωμα να ερωτευτεί. Το «Σάμα» είναι ένα αλησμόνητο μυθιστόρημα για τα έσχατα όρια της ανθρώπινης συνθήκης.

Όταν η Μασετσάμπα πετυχαίνει το μεγαλύτερο όνειρο της παιδικής της ηλικίας και γίνεται γιατρός, η φιλοδοξία της έρχεται αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα του δημόσιου συστήματος υγείας της Νότιας Αφρικής. 
Προσπαθεί ν’ ανακουφίσει τον πόνο των άλλων –εργάζεται σ’ ένα νοσοκομείο με ελάχιστους πόρους και οι δυσκολίες δοκιμάζουν συνεχώς τις αντοχές της–, ταυτόχρονα όμως πρέπει να κατευνάσει και τους προσωπικούς της δαίμονες: τους έντονους πόνους της εμμηνόρροιας και την ντροπή που συνδέεται μ’ αυτή, το πένθος για την αυτοκτονία του αδελφού της και τις πιέσεις μιας βαθιά θρησκευόμενης-αντιδραστικής μητέρας που κάνει τα πάντα για να την απομακρύνει από τη μοναδική της φίλη, τη Νιάσα. 
Η έντονα πολιτικοποιημένη και μαχήτρια Νιάσα, με καταγωγή από τη Ζιμπάμπουε, θ’ ανοίξει τα μάτια της Μασετσάμπα μπροστά στην επικρατούσα ξενοφοβική ένταση που μεταφέρει σημάδια του απαρτχάιντ.