Τα ερείπια, του Scott Smith
«Γιατί όχι; Θα ‘χει πλάκα… Λίγη περιπέτεια ίσως να τους ξυπνούσε.»
Τέσσερις νεαροί Αμερικανοί τουρίστες απολαμβάνουν τη νιότη τους και τις ξέγνοιαστες διακοπές τους στο Μεξικό. Εκεί, γνωρίζουν μία παρέα Ελλήνων αλλά κι έναν νεαρό από τη Γερμανία, ο οποίος αναζητά τον αδελφό του. Η παρέα αποφασίζει να τον ακολουθήσει σε μία αρχαιολογική ανασκαφή στην ενδοχώρα: αυτό θα είναι το μεγαλύτερό τους λάθος. Η ανέμελη εκδρομή τους στη φύση και η εξερεύνηση των αρχαίων ερειπίων του πολιτισμού των Μάγιας θα πάρει μία τροπή που δεν θα μπορούσαν ποτέ να προβλέψουν. Απομονωμένοι, εξουθενωμένοι και χωρίς καμία απολύτως βοήθεια, οι νεαροί θα αναγκαστούν να γνωρίσουν το άσχημο πρόσωπο της φύσης, ένα πρόσωπο εκδικητικό, μοχθηρό, ακόμα και φονικό. Όσο οι προμήθειες τελειώνουν, τόσο οι πρωταγωνιστές ανακαλύπτουν κομμάτια του εαυτού τους για τα οποία είχαν παντελή άγνοια.
Η πλοκή της ιστορίας είναι γρήγορη και μας μαγνητίζει, ενώ η αφήγηση ενσωματώνει επιτυχώς και πολλά στοιχεία body horror, χαρίζοντας ένα μυθιστόρημα γεμάτο αγωνία και απόγνωση. Οι χαρακτήρες βρίσκονται σε μία κατάσταση μεταξύ ζωής και θανάτου από την οποία δεν φαίνεται να υπάρχει διαφυγή, ενώ η ζυγαριά μπορεί να γείρει προς οποιαδήποτε μεριά ανά πάσα στιγμή. Αυτή η εφιαλτική κατάσταση δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να σκιαγραφήσει ένα ιδιαίτερα ανθρώπινο ψυχογράφημα. Ο Smith περιγράφει την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση σε καθεστώς πίεσης και φόβου: οι χαρακτήρες του
βιώνουν ακραία συναισθήματα: την υπέρμετρη ελπίδα, την άγνοια ως προς τη σοβαρότητα της κατάστασης, που αργότερα μεταβάλλονται σε απόγνωση, τρόμο, τρέλα ή εξοικείωση με το αναπόφευκτο του θανάτου και της μοίρας. Ταυτόχρονα, παίρνουν λανθασμένες ή παρορμητικές αποφάσεις, τις συνέπειες των οποίων θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στη συνέχεια.
Ορισμένοι αναγνώστες άσκησαν αρνητική κριτική όσον αφορά τους πρωταγωνιστές του Smith. Όντως, οι ήρωες έχουν πολλά και διάφορα «ψεγάδια» και πολλές επιλογές τους μας θυμίζουν την προβολή μιας ταινίας τρόμου, όπου το κοινό φωνάζει, δίχως ανταπόκριση, στην πρωταγωνίστρια να μην κατέβει στο σκοτεινό υπόγειο, κάτι που γίνεται ούτως ή άλλως γιατί εξυπηρετεί την πλοκή της ταινίας και, επίσης, είναι ανθρώπινο να θέλεις να ανακαλύψεις από πού ακούγονται οι ύποπτοι ήχοι. Έτσι και στο βιβλίο, η συμπεριφορά των ηρώων μπορεί να φαίνεται από ηρωική έως παντελώς ανόητη – όπως συμβαίνει, άλλωστε, και στην πραγματική ζωή, όταν ο άνθρωπος καλείται να πάρει αποφάσεις κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Ο Smith στα «Ερείπια» περιγράφει αφενός την άγρια φύση της μεξικανικής ενδοχώρας, τον απρόβλεπτο ή ακόμα και θανατηφόρο χαρακτήρα της και, δεύτερον, την άγρια φύση του ανθρώπου, που προσπαθεί να βγει νικητής από μία -ενίοτε μάταιη- αναμέτρηση. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί ένα άτομο που παλεύει, που παίρνει φρικιαστικές αποφάσεις στο όνομα της επιβίωσης και της Ζωής. Το μυθιστόρημα του Scott Smith είναι ευφάνταστο, πρωτότυπα ατμοσφαιρικό και διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα του είδους του: η πάλη του ανθρώπου με τη φύση και τα στοιχεία της, η μάχη με κάτι το δυσνόητο και άγνωστο μας προκαλεί ένα διαφορετικό είδος φόβου και αγωνίας.
Τα ερείπια, του Scott Smith
Μετάφραση: Γιώργος Καλαμαντής
Εκδόσεις Λιβάνη
σελ. 509