Άλλαι Τέχναι

Μετά την αποχώρησή του από την ακαδημία του Σαν Φερνάντο, ο Πικάσο πηγαίνει στη Βαρκελώνη, σε μια πόλη γεμάτη ερεθίσματα για την καλλιτεχνική του πορεία. Ενδιαφέρουσες συντροφιές βρήκε φυσικά στο φημισμένο 4 CATS, ένα μπιστρό με παρισινή ατμόσφαιρα. Εκεί, πολύ σύντομα, ο Πικάσο κάνει την πρώτη του έκθεση με προσωπογραφίες και καρικατούρες και γίνεται ένας από τους αστέρες του χώρου.

Το πάθος των ταυρομαχιών είχε κυριεύσει τον Πικάσο από τα παιδικά του χρόνια, κάτι που φαίνεται από το πρώτο κιόλας έργο του, το οποίο απεικονίζει έναν Torero ντυμένο στα κίτρινα. Αυτό που εντυπωσιάζει στον πίνακα, που τον ζωγράφισε σε ηλικία μόλις 8 ετών, είναι οι σωστές αναλογίες του αλόγου καθώς και τα ζεστά χρώματα που χρησιμοποιεί. Αν και μακριά από την πατρίδα του, το συγκεκριμένο πάθος του Πικάσο κράτησε μια ολόκληρη ζωή. Το 1933, στον «Θάνατο του ταυρομάχου» δεν ζωγραφίζει τον θάνατο ενός ταύρου, που θεωρείται η «φυσική» κατάληξη μιας ταυρομαχίας, αλλά τον θανάσιμο τραυματισμό ενός ταυρομάχου.

Εκτός από τις επιρροές που είχε από τους Cézanne και Gauguin, έντονο ήταν και το σουρεαλιστικό στοιχείο στα έργα του. Επιθετικά συναισθήματα, έκφραση συμβόλων, ωμή δεξιοτεχνία και το σκληρό και αποκρουστικό περιεχόμενο είναι ευδιάκριτα στο έργο του «Νεκρή φύση με κεφάλι κριαριού» το 1925. Μια νεκρή φύση-έκτρωμα, αλλά με πιο ήπια μορφή, απεικονίζει και το έργο «Νεκρή φύση με κεφάλι ταύρου» το 1938.

Δεν ήταν όμως ο ταύρος το μοναδικό ζώο που αποτυπώθηκε στα καλλιτεχνικά έργα του Πικάσο. Σε μερικά συναντάμε επίσης κι ένα λευκό περιστέρι. «Το παιδί με το περιστέρι» (1901) είναι από τα πιο τρυφερά έργα του, που φανερώνει και τις παρισινές επιρροές του. Βέβαια, δεν ξεχνάμε πως ο ζωγράφος, έχοντας προσχωρήσει στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας, έγινε ένθερμος υποστηρικτής του Παγκόσμιου Κινήματος για την Ειρήνη, ως σύμβολο της οποίας καθιερώθηκε το περιστέρι.

Αποτροπιαστικές μορφές ζώων συναντάμε και στην περίφημη ‘’Guernica’’ το 1937 (προφέρεται «γκερνίκα» και όχι «γκουέρνικα», από το guerra (γκέρα), που στα ισπανικά σημαίνει πόλεμος). Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Γερμανοί μπήκαν στο Παρίσι και αναζητούσαν καλλιτεχνικές δημιουργίες προς κατάσχεση, λέγεται πως κάποιος Γερμανός αξιωματικός έδειξε στον Πικάσο τη φωτογραφία της «Γκερνίκα» και τον ρώτησε: «Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε;», και ο Πικάσο του απάντησε: «Όχι. Εσείς!». Ο βομβαρδισμός της πόλης, λοιπόν, ωθεί τον Πικάσο να ετοιμάσει χιλιάδες προσχέδια με έντονες και υπομονετικές γραμμές μέχρι να καταλήξει στο γνωστό αποτέλεσμα. Το άλογο στο κέντρο συμβολίζει τον πόνο και τον σπαραγμό των ανθρώπων, ενώ ο ταύρος αντιθέτως συμβολίζει την ενσάρκωση μιας δύναμης. Τα ζώα-σύμβολα αποδίδονται με ανθρώπινα χαρακτηριστικά και συναισθήματα, ώστε να είναι πιο οικεία στον θεατή. Όμως, η λατρεία του Πικάσο για τα ζώα δεν περιορίστηκε μονάχα στη ζωγραφική. Ποικιλία ζώων συναντάμε και σε γλυπτά του καθώς και σε μερικά κεραμικά. Ο ίδιος, άλλωστε, είχε ως κατοικίδιο ένα σκύλο.