Ταξί, του Carlos Zanon
«Με λένε Κανένα και δεν νιώθω Τίποτα».
Ο Ζούζε έχει επιλέξει το όνομα «Σαντίνο», λόγω της μεγάλης του λατρείας για το άλμπουμ των Clash, “Sandinista!”. Είναι ένας μελαγχολικός άντρας, μοναχικός αλλά με αρκετούς φίλους, παθιασμένος αλλά απόμακρος, αστείος αλλά θλιμμένος, πιστός αλλά και άπιστος, που μισεί την οδήγηση αλλά οδηγεί ταξί. Καθημερινά διασχίζει με το ταξί του τη Βαρκελώνη, καθώς το να γυρίσει σπίτι του φαντάζει πρακτικά αδύνατο: είναι σχεδόν σίγουρος ότι η σύζυγός του έχει πάρει την απόφαση να τον αφήσει.
Ο Σαντίνο παλεύει καθημερινά με τις εμμονές του, τις αντιφάσεις του ίδιου του εαυτού του, με τα θέλω του, με το περιβάλλον του. Δεν ξέρει αν αγαπάει πλέον την γυναίκα του, δεν ξέρει αν τρέφει αισθήματα για κάποια από τις πολυάριθμες ερωμένες του, δεν είναι σίγουρος αν πρέπει ή αν θέλει να οδηγεί ταξί. Ίσως, τελικά, το μόνο που του απομένει είναι να περιπλανιέται στους δρόμους της Βαρκελώνης ακούγοντας την αγαπημένη του μουσική ξανά και ξανά. Όταν όμως στο ταξί της φίλης του, Σοφίας, θα βρεθεί ένας σάκος με ναρκωτικά και χρήματα, ο Σαντίνο θα πρέπει να βάλει τα δυνατά του για να τη σώσει από τους ναρκέμπορους που θα την κυνηγήσουν. Θα καταφέρει άραγε να σώσει τη Σοφία, τη σχέση του με τη σύζυγό του αλλά κυρίως τον ίδιο του τον εαυτό;
Το «Ταξί» του Carlos Zanon είναι ένα συναρπαστικότατο νουάρ: περιπετειώδες, φιλόδοξο, πρωτότυπο, ζωντανό και με μπόλικες δόσεις μεσογειακού ταπεραμέντου. Πρόκειται για μία ανάσα φρεσκάδας, τόσο για το είδος των νουάρ μυθιστορημάτων όσο και για την ισπανική λογοτεχνία γενικά.
Προσπαθείς να θάψεις τα πόδια σου στην άμμο για να μη σου έρθει το κύμα, αλλά μάταια. Έτσι θα μείνεις μια ζωή, να τρέχεις σαν το χάμστερ πάνω στη ρόδα.
Ο ήρωας της ιστορίας είναι γεμάτος αντιφάσεις, αλλά παράλληλα είναι ανθρώπινος και πιστευτός. Ο Σαντίνο είναι ένας άνθρωπος που τρέφει ανάμεικτα συναισθήματα για τους συνανθρώπους του, τον έρωτα, τη φιλία, τη ζωή. Νιώθει εγκλωβισμένος σε μία καθημερινότητα που δεν επέλεξε, αλλά του επιβλήθηκε. Νιώθει θλίψη, οργή, πάθος, αδιαφορία. Τα νιώθει όλα και συγχρόνως τίποτα. Ο Σαντίνο ζει στη Βαρκελώνη, όμως πρωτίστως ζει σε έναν κόσμο φτιαγμένο από μουσική, βιβλία, κινηματογράφο και ποπ κουλτούρα. Κάποιες φορές φαντάζει απίστευτα δειλός και φυγόπονος, ενώ άλλοτε μας εκπλήσσει με το θάρρος του. Έχει ανοίξει εκατοντάδες μέτωπα στο μυαλό και στη ζωή του, και άλλοτε φαίνεται να κοπιάζει για να τα επιλύσει, ενώ άλλες φορές τα αποφεύγει επιδεικτικά.
Στην οικογένεια του Σαντίνο κανείς δεν πίστεψε ποτέ σε τίποτα. Η μόνη Γη της Επαγγελίας που έχουν γνωρίσει είναι αυτή που έχουν τ’ αρρωστιάρικα δέντρα δίπλα από τις τρύπες στην άσφαλτο.
Μέσα από μία γραφή που παραπέμπει σε κάτι από κινηματογραφική ταινία και ροκ μουσική, ο Zanon μας ξεναγεί σε μία αλλιώτικη Βαρκελώνη. Ο συγγραφέας έχει απογυμνώσει την πόλη από τα φανταχτερά της φτιασίδια και περιτυλίγματα. Η Βαρκελώνη του Zanon δεν απευθύνεται σε τουρίστες, αφού η δράση εκτυλίσσεται κυρίως σε κακόφημα μπαρ και φτωχές, άσημες γειτονιές. Άλλωστε, η οικογένεια του Σαντίνο ανήκει «στα χαμηλά στρώματα της μεσαίας τάξης: νοσοκομείο και τσιμέντο, ένεση και τοίχος, σύναξη γειτόνων, πλαστική σακούλα, καουτσούκ στην άσφαλτο».
Οφείλουμε να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στη μεταφράστρια του «Ταξί», Δάφνη Χρήστου. Εκτός της άρτιας μεταφραστικής της δουλειάς, οι άφθονες υποσημειώσεις της βοηθούν άπειρα τον αναγνώστη και κάνουν το βιβλίο προσιτό σε ευρύτερο κοινό∙ ακόμη κι αν δεν γνωρίζετε αρκετά τα μέρη της Βαρκελώνης ή τους αμέτρητους καλλιτέχνες (Ισπανούς και μη) που φιγουράρουν στις σελίδες του «Ταξί», η μεταφράστρια μεριμνά ούτως ώστε να μην χάσετε ούτε έναν κόκκο νοήματος.
Αναμφίβολα, το «Ταξί» είναι ένα μυθιστόρημα με χαρακτήρα, ένα βιβλίο που δεν περνάει απαρατήρητο, αλλά αναγγέλλει την ύπαρξή του φωναχτά. Ο Carlos Zanon μας συστήνει έναν πρωταγωνιστή πληθωρικό, άκρως μεσογειακό που δύσκολα ξεχνάει κανείς, ενώ παράλληλα μας πιάνει από το χέρι για να μας δείξει μία Βαρκελώνη αθέατη, μια πόλη όπως σπάνια την έχουμε ξαναδεί. Στο μυθιστόρημα, η δράση αναμειγνύεται επιτυχώς με την καθημερινή βιοπάλη και της αγωνίες ενός μικρομεσαίου σύγχρονου ανθρώπου. Και, στο κέντρο όλου αυτού του σύμπαντος, ένας ταξιτζής α λα… Robert De Niro.
Ταξί, του Carlos Zanon
Μετάφραση: Δάφνη ΧρήστουΕκδόσεις Μεταίχμιοσελ. 496
