Τhe Incredible Shrinking Man, του Jack Arnold
Το “The Incredible Shrinking Man” κυκλοφόρησε το 1957, σε σκηνοθεσία του Jack Arnold, αποτελώντας ένα κράμα επιστημονικής φαντασίας και δράματος, με έντονες υπαρξιστικές και σουρεαλιστικές καταβολές. Η ταινία επικεντρώνεται στην προσπάθεια του ανθρώπου να διατηρήσει την ύπαρξή του, όταν αυτή ξεγλιστράει και χάνεται. Με πρώτη ύλη τη νουβέλα του Richard Matheson, το “The Incredible Shrinking Man” αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, καθώς και μία από τις σπάνιες επιτυχημένες μεταφορές λογοτεχνικού έργου στον κινηματογράφο.
Ο πυρήνας της ταινίας είναι στην πλειονότητά του υπαρξιστικός, απεικονίζοντας την αγωνία ενός ανθρώπου που εξαλείφεται σταδιακά, τον ίλιγγο που τον καταβάλλει μπροστά στο χάος, καθώς και το ανάστημα που ορθώνει η ύπαρξή του μπροστά στο άπειρο του σύμπαντος. Η ταινία σπεύδει να διαψεύσει την πεποίθηση του ανθρώπου που πιστεύει πως η ύπαρξη περιορίζεται στην ιστορικότητά της και αρνείται να τη δεχθεί ως κάτι το υπερβατικό. Προς το τέλος της ταινίας ο Σκοτ φτάνει στην συνειδητοποίηση πως όσο μεγάλος, χαοτικός και ακατανόητος κι αν είναι ο κόσμος, σημασία έχει να «είναι» μέσα σε αυτόν, να υπάρχει και να μην εκπέσει στο μηδέν.
Αφού εκτίθεται σε ένα είδος ραδιενεργής ομίχλης, ο Σκοτ (Grant Williams) αντιλαμβάνεται ότι το σώμα του αρχίζει και συστέλλεται. Όσο ο ίδιος συρρικνώνεται, το κατά τα άλλα φιλόξενο σπιτικό του μετατρέπεται σε «οικιακή» ζούγκλα, ενώ τα αντικείμενα στον περίγυρό του «αποκτούν» διαφορετικές διαστάσεις και χρησιμότητες. Εκτός από το πρόβλημα της σταδιακής σμίκρυνσής του, χάνει την περίοπτη θέση που είχε στην κοινωνία. Απολύεται από τη δουλειά του, αποστασιοποιείται από τη γυναίκα του, ενώ το περιβάλλον αρχίζει να γίνεται όλο και πιο αφιλόξενο και επικίνδυνο. Προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην, «πουλάει» την παράδοξη ιστορία του στις εφημερίδες, και γίνεται έρμαιο των δημοσιογράφων, οι οποίοι τον αντιμετωπίζουν σαν κάποιου είδους «φρικιό». Στην πορεία, γνωρίζει την Κλαρίς (Randy Stuart), που είναι εξίσου μικρή με αυτόν στο μέγεθος, η οποία όμως προσπαθεί να τον πείσει ότι ο «κόσμος των γιγάντων» μπορεί να είναι εξίσου φιλόξενος ακόμη και για τους «μικρούς ανθρώπους».
Η ταινία εξετάζει τη μεταβλητότητα του ατόμου σε σχέση με τον χώρο, καθώς και την εμφάνιση μεταβαλλόμενων συσχετισμών μεταξύ του υποκειμένου και του περιβάλλοντος. Η προοπτική του σπιρτόκουτου ως καταφυγίου και του λυγισμένου κατσαβιδιού ως γάντζου ανέλιξης εισάγεται πολύ εύστοχα, υποδεικνύοντας τις πολλές πιθανές λειτουργίες που μπορούν να λάβουν τα αντικείμενα, σε μια πραγματικότητα που δημιουργεί διαφορετικές αναγκαιότητες.
Όπως το έθεσαν και κάποτε οι σουρεαλιστές, αν τοποθετήσουμε μία τουαλέτα στην έρημο δεν θα διατηρήσει την πρωταρχική της λειτουργία, αλλά θα αποκτήσει καινούργιες ιδιότητες, οι οποίες θα αρχίσουν να εκδηλώνονται ανάλογα με τους διαφορετικούς υποκειμενικούς και χωρικούς συσχετισμούς. Εδώ, με αντίστοιχο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την συνεχόμενη διαφοροποίηση του Σκοτ μέσα στον χώρο, το ψαλίδι μετατρέπεται σε επικίνδυνη παγίδα και το σπιρτόκουτο σε καταφύγιο, αναδεικνύοντας έτσι την αταξία και τη σχετικότητα του χώρου, και κατ’ επέκταση της πραγματικότητας. Η ταινία μπορούσε να εκληφθεί και ως μία αναπαράσταση της πρωτόγονης ζωής, όπου διαφαίνεται το αίσθημα της μικρότητας του ανθρώπου, απέναντι σε έναν χαοτικό, αφιλόξενο κόσμο που μαίνεται να ανακαλυφθεί. Ο Σκοτ αισθάνεται μικρός μπροστά στο απειλητικό περιβάλλον, καθώς οι πτυχές του χαρακτήρα του καταρρέουν μπροστά στις δυνάμεις της φύσης.
Το “The Incredible Shrinking Man” αναπαριστά με ακρίβεια την αίσθηση της ύπαρξης εντός του κόσμου, επισημαίνει την αξία της όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική του τίποτα και του μηδενός, αφουγκράζεται τη δύναμη της συνείδησης μπροστά στο άπειρο των πραγμάτων.
Τhe Incredible Shrinking Man, του Jack Arnold
Είδος: Επιστημονική Φαντασία
Διάρκεια: 81’
