The Martian, του Ridley Scott
Διαφορετικά είναι τα σημεία έμφασης της καθεμιάς: η πρώτη ταινία αναδεικνύει την ψυχολογική και υπαρξιακή διάσταση της μοναξιάς του ανθρώπου ενώπιον του αχανούς διαστήματος και το ανυποχώρητο της ανθρώπινης βούλησης, η δεύτερη με τον θετικό ουμανισμό και την αισιοδοξία που εκπέμπει η βούληση αυτή, όταν υποστηρίζεται μάλιστα από τη συσσώρευση επιστημονικής γνώσης και υλικοτεχνικών υποδομών. Η τρίτη, που μας αφορά εδώ, γεφυρώνει τις προηγούμενες με την ταυτόχρονη έμφαση στην απομονωμένη ύπαρξη ενός ατόμου σε έναν αφιλόξενο πλανήτη (!) και την πλήρη εναπόθεση στη συνεργασία της ανθρωπότητας και τις συντονισμένες ενέργειες που αυτή παράγει. Η εκπόνηση σχεδίου, η ιεράρχηση προτεραιοτήτων, ο συντονισμός των διακριτών επιχειρησιακών βραχιόνων, η εκτίμηση για την παρεμβολή αστάθμητων παραγόντων και η διαρκής ανάγκη αναπροσαρμογών και επαναχάραξης στρατηγικής – όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ατέρμονη προσπάθεια και εφευρετικότητα, είναι κρίσιμα εδώ περισσότερο από οπουδήποτε αλλού. Έχουμε μπροστά μας ένα μανιφέστο, μια μεγάλη κατάφαση στη συλλογική ικανότητα της ανθρωπότητας να αυτοδιορθώνεται, υπερβαίνοντας εμπόδια και δυσκολίες που συναντά.
Η υπόθεση είναι η εξής: η επανδρωμένη αποστολή Άρης III αναγκάζεται να αποχωρήσει εξαιτίας μιας απρόσμενης έντασης αστρονομικής καταιγίδας. Ο Mark Watney παρασέρνεται και μένει πίσω στον Άρη, ενώ οι υπόλοιποι της ομάδας του με θλίψη και πόνο τον αφήνουν, θεωρώντας τον νεκρό. Μήνες αργότερα, κι ενώ βρίσκονται στο δρόμο του γυρισμού, η NASA μαθαίνει ότι ζει και προσπαθεί με τη σειρά της να επικοινωνήσει μαζί του με σκοπό να εκτιμήσει την κατάσταση και, εάν είναι δυνατόν, να οργανώσει τη διάσωση και την επιστροφή του στη Γη.
Αντί για θάλασσα, το διάστημα. Αντί για ερημονήσι, ο Άρης. Όπως και στα χρόνια των εξερευνητών, το ταξίδι απαιτεί μερικούς μήνες στην καλύτερη των περιπτώσεων. Πρόκειται για την ιστορία του Ροβινσώνα Κρούσσου και του «Ναυαγού» ειπωμένη από την οπτική του εικοστού πρώτου αιώνα, και με μια ειδοποιό διαφορά: ο ήρωάς μας έχει παρέα σύμπασα την οικουμένη και όχι μια μπάλα που λέγεται Wilson. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του φιλμ οι χιουμοριστικές σκηνές, που, σε συνδυασμό με τις νότες αισιοδοξίας, δρουν αντίρροπα και αντισταθμιστικά στην κλιμακούμενη ένταση που προκύπτει κατά τη διάρκεια δύο ωρών από την «ψυχρή αδιαφορία του Σύμπαντος». Χωρίς αυτά τα πολύτιμα διαλείμματα, είναι εξαιρετικά πιθανό ότι οι θεατές θα βυθίζονταν στην απελπισία, καθώς θα έβλεπαν τις μισο-δονκιχωτικές, μισο-καφκικές απόπειρες του πρωταγωνιστή να επιλύσει το πρόβλημα της επιβίωσής του να αποτυγχάνουν διαδοχικά, ολοένα και πιο ηρωικές, ολοένα και πιο καταδικασμένες, ολοένα και πιο μάταιες.
Το καστ είναι εξαιρετικό και οι ομοιότητες με το “Interstellar” έρχονται αμέσως στον νου: πάλι η Jessica Chastain, πάλι ο Matt Damon χαμένος στο διάστημα, ενώ τους πλαισιώνουν οι Jeff Daniels, Donald Glover (γνωστός με τη μουσική περσόνα του Childish Gambino ή ως Troy Barnes από την τηλεοπτική σειρά “Community”), Kate Mara, Kristen Wiig, Michael Peña, Sebastian Stan, Aksel Hennie, Chiwetelu Ejiofor και ο Sean Bean να χορηγεί ενέσεις Sheffield coolness στον ρόλο του Mitch Henderson. Έτερη διαφορά από τα προαναφερθέντα, το ότι αποτελεί μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Andy Weir, σε ένα άκρως επιτυχημένο εγχείρημα του γερόλυκου Ridley Scott, που χαράζει αισιοδοξία στους λάτρεις του sci-fi ενόψει της συνέχειας της φιλμογραφίας του. Για τον σεναριογράφο Drew Goddard δεν χρειάζονται περισσότερα σχόλια, εκτός από το ότι είχε υπογράψει το σενάριο και τη σκηνοθεσία του “The Cabin in the Woods”. Διευθυντής φωτογραφίας είναι ο Dariusz Wolski, γνωστότερος από τους «Πειρατές της Καραϊβικής» και τις προηγούμενες συνεργασίες του με τον Scott, τον Tim Burton και τον Alex Proyas.
Υ.Γ. Ιδού η διαφορά με τα sci-fi της δεκαετίας του 1970: η επιστημονική ακρίβεια ήταν δευτερεύουσα μπροστά στον καταιγισμό παράδοξων, καινοτόμων, παραληρηματικών ιδεών. Η γενική τάση φαίνεται να υποστηρίζει την ύπαρξη συσχέτισης κατ’ αντίστροφη αναλογία μεταξύ θεωρησιακής τόλμης και ρεαλιστικής εξεικόνισης – γι’ αυτό το “The Andromeda Strain” φαντάζει ανεπίκαιρο μπροστά στις συγκαιρινές του απόπειρες. Διόλου τυχαία, το “Interstellar” φιλοδόξησε να αναμετρηθεί με το εντυπωσιακότερο μίγμα των δύο συνιστωσών της επιστημονικής φαντασίας, την «Οδύσσεια του διαστήματος», με αποτελέσματα που είναι στη διακριτική ευχέρεια του σύγχρονου θεατή να σταθμίσει. Από αυτή την άποψη, ακόμη και ο «Προμηθέας» που προηγήθηκε της τριλογίας στην οποία αναφερθήκαμε στο ξεκίνημα, φαντάζει πολύτιμος παρά τις σεναριακές ευκολίες. Πού πήγαν οι μεγάλοι συμβολισμοί, οι αμφίσημες, σκοτεινές αλληγορίες και οι φρενήρεις πειραματισμοί που ήταν παρόντες, από την «Οδύσσεια» και τον «Πλανήτη των Πιθήκων» μέχρι τις καλτ ταινίες (ορθότερα: τότε που η διαφορά του καλτ με το μη καλτ ήταν δυσδιάκριτη, βλέπε “Soylent Green”, “Logan’s Run”, “Westworld”, “Altered States” ή απλά αυτό το βίντεο από το “Family Guy”), τα “Solaris” και “Stalker” του Tarkovsky, μέχρι τα “Alien” και “Blade Runner” του ίδιου του Scott; Το ερώτημα είναι εντελώς παραπλανητικό, αλλά το θέτουμε στους αναγνώστες/θεατές έτσι κι αλλιώς.
The Martian, του Ridley Scott (2015)
Διάρκεια: 144 λεπτά
Είδος: Περιπέτεια, Δράμα, Επιστημονική φαντασία a
