Auditorium

Δεν υπάρχει ίσως κάποιο στυλ της εναλλακτικής Rock που να μη συγγενεύει ή να μην έλκει την καταγωγή του από τους Velvet Underground, και ειδικά σε αυτόν τον δίσκο, με την μπανάνα στο εξώφυλλο: Garage, Psychedelia, Experimental Rock, Art Rock, Punk, Post-Punk, Gothic, Grunge, Indie, Shoegaze, Noise Rock, No Wave… Αυτή η μικρής διάρκειας παρέα των Lou Reed, John Cale, Maureen (Moe) Tucker, Sterling Morrison, με το σύντομο πέρασμα της Nico και με τον Doug Yule στη συνέχεια, αποτελεί την αδιαμφισβήτητη πρωτοπορία του Alternative Rock, πολύ πριν επινοηθεί ο όρος. Όπως εμφατικά αποτύπωσε ο Sterling Morrison σε μια συνέντευξη του το 1993:

Και πως μπορούσε να υπάρξει; Ο δίσκος κυκλοφόρησε τη χρονιά που εκδηλώθηκε το περίφημο «καλοκαίρι της αγάπης», μια περίοδο που η χίπικη αντικουλτούρα προωθούσε τις ιδέες της αγάπης, της αδελφοσύνης, της ισότητας, της καλλιεργημένης (έως επιτηδευμένης) εγκαρδιότητας με την οποία οι νέοι σε όλο τον πλανήτη, επιχειρούσαν να εναγκαλιστούν σε μια ηλιοφώτιστη, πελώρια, ανθρώπινη ομήγυρη που τους χωράει όλους. Οι Velvet κινούνταν εντελώς αλλού, σε πραγματικά υπόγεια τούνελ, παγωμένα δρομάκια, θεοσκότεινα αδιέξοδα, όπου συνέβαιναν… αποκρουστικά γεγονότα: πορνεία, παρενδυσία, σαδομαζοχισμός, θανατηφόρες δοσολογίες ηρωίνης, αγοραπωλησία ναρκωτικών, συναισθηματική εκμετάλλευση, παράνοια, εξαπάτηση. Ακόμα και αν η κυρίαρχη αντικουλτούρα της εποχής, μέσω της παραισθησιογόνου αγάπης που ένιωθε για τους πάντες, μπορούσε και ήταν διατεθειμένη να αγκαλιάσει τους εξοστρακισμένους παρίες που ήταν οι ήρωες των “VU”, οι ίδιοι δεν έντυσαν ποτέ τις ιστορίες τους με συναισθηματισμό. Στάθηκαν απέναντι στον ρομαντισμό της εποχής και επέλεγαν να αφηγηθούν ιστορίες με ωμό, ευθύ και ειρωνικό τρόπο, απογυμνωμένο από συναίσθημα. Οι Velvet Underground ήταν ο Charles Bukowski με μουσική επένδυση. 

Έχοντας μια ελιτίστικη διάθεση, έμειναν απομακρυσμένοι από τη μόδα της εποχής (στη μουσική και στο ντύσιμο), με την παραδοξότητα ότι οι χαρακτήρες που τους ενέπνεαν ανήκαν στην χαμηλότερη υποστάθμη της κοινωνίας. Επιλέγοντας λοιπόν οι ίδιοι τα περιθώρια, δεν μπορούσαν παρά να εκφράσουν σε πρωτόλεια μορφή αυτό που το Alternative Rock, αρχικά με το Punk και αργότερα με τις άλλες μορφές του, ήρθε να συμβολίσει. Ο κυνισμός νίκησε τη χίπικη κουλτούρα, οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, η απογοήτευση και τα αδιέξοδα μιας υλιστικής κοινωνίας οδήγησαν στην εσωστρέφεια και την ομφαλοσκόπηση μεγάλα τμήματα νέων στη Δύση, δίνοντας πνοή στις εναλλακτικές μουσικές διαδρομές.

Ως αποτέλεσμα, οι Velvet Underground ενέπνευσαν πλήθη καλλιτεχνών ανά την υφήλιο τις επόμενες δεκαετίες. Αρκετοί από αυτούς έμειναν στο ίδιο περιθώριο με τους μέντορές τους, κάποιοι όμως από αυτούς έγιναν διάσημα ονόματα, ακόμα και αν η μουσική τους δεν σχετίζεται με τον ήχο των VU. Ο Bono θα παραδεχτεί ότι όταν ξεκίνησαν οι U2, κάθε τραγούδι τους ήταν αντιγραφή κάποιου τραγουδιού του Lou Reed. Αλλά και ο Alex Turner των πιο σύγχρονων Arctic Monkeys έχει παραδεχτεί ότι έχει «κλέψει» τους VU. Oι Sex Pistols θα χρησιμοποιήσουν την ίδια μανιέρα με τον Lou Reed: απλές συγχορδίες που επέτρεπαν σε δυνατούς στίχους να ξεστομίζονται σαν καρφιά. Παρομοίως, οι Sonic Youth επηρεάστηκαν σημαντικά από τον βαρύ μινιμαλιστικό τους ήχο. To ίδιο και οι Nirvana, που εμπνευσμένοι από τους VU, εκτόξευσαν σαν πυροτέχνημα τη δεκαετία του ’90 το Alternative Rock σε πωλήσεις που δεν είχε ξαναδεί το είδος. Οι Joy Division θα χαρακτηριστούν ως Velvet Underground με synthesizers, από τον Karl Bartos (Kraftwerk). Ο Morissey έχει αναφέρει πως σε ηλικία 12 χρονών μαγεύτηκε από την θεματολογία των στίχων του Lou Reed, ο οποίος μιλούσε ανοικτά για την ηρωίνη, πρόβαλε τους εναλλακτικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς, τόνιζε τη ματαιότητα της ζωής και εξυμνούσε τον θάνατο, εμφυσώντας και στον ίδιο τη στιχουργική απελπισία με την οποία στολίζει τη μουσική του. Ο ίδιος ο David Bowie, με την τεράστια καριέρα, αποτέλεσε για χρόνια το «φυσικό» alter ego του Lou Reed σε Pop εκδοχή. Οι R.E.M. έγιναν συγκρότημα εξ αιτίας της κοινής αγάπης των Michael Stipe και Pete Buck για τον «μπανανοφόρο» δίσκο. Ο παράδοξος ήχος που περιγράφεται ως world fusion pop των Talking Heads δεν θα ήταν ολοκληρωμένος, χωρίς την απευθείας αντιγραφή συγκεκριμένων riffs από τους Velvet Underground. Και φυσικά οι Roxy Music, ειδικά την περίοδο που ο Brian Eno ήταν μαζί τους, έφτασαν τη φόρμα της Art Rock στο αποκορύφωμα της, συνεργαζόμενοι με τον Andy Warhol, τον αρχικό εμπνευστή του πειράματος που έφερε τον τίτλο The Velvet Underground. Και η λίστα αυτή είναι ατελείωτη: Nick Cave, PJ Harvey, Patti Smith, Violent Femmes, Cat Power, Beck, The Dream Syndicate, Iggy Pop, Pixies, The Brian Jonestown Massacre, Hope Sandoval (με Mazzy Star και με Warm Inventions), Television, Ultravox, Duran Duran (!!), Jesus and Mary Chain, Ramones, Yo La Tengo, The Fall, The Go-Betweens και χιλιάδες άλλα ονόματα…!!!

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, πως ο δίσκος κατέχει το σπάνιο ρεκόρ όλα τα τραγούδια του να έχουν διασκευαστεί κατά καιρούς από διάφορους καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν από αυτόν και τους Velvet Underground γενικότερα. Και αυτό επειδή στην πραγματικότητα, είναι ένας δίσκος που ακούγεται ακόμα και σήμερα με την ίδια φρεσκάδα και ας έχουν περάσει πενήντα χρόνια, αποδεικνύοντας ότι όταν κυκλοφόρησε ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του. Δικαιωματικά λοιπόν το περιοδικό Rolling Stone τον έχει τοποθετήσει στη θέση 13 των 500 καλύτερων άλμπουμ όλων των εποχών. Προσωπικά θα το τοποθετούσα ακόμα ψηλότερα, γιατί εκτός των όσων ανέφερα παραπάνω, περιέχει και το “Venus in Furs”, το τραγούδι που μετατρέπει τη βιόλα του John Cale σε δόρυ που σε καθηλώνει επιτόπου, επιτρέποντας να εκφραστεί μια αγάπη που δεν προσφέρεται ελαφρά…  In love not given lightly λοιπόν!