The White Tiger, του Ramin Bahrani
«Χρόνια ολόληρα έψαχνες το κλειδί, αλλά η πόρτα ήταν πάντα ανοιχτή». Αυτή η φράση μου είναι οικεία, ίσως και σε αρκετούς άλλους, ωστόσο σίγουρα κάθε φορά που ακούγεται ένα τέτοιου είδους μήνυμα, ηλεκτρικό ρεύμα διαπερνάει το εξουθενωμένο κορμί των οραματιστών, των ονειροπόλων, των βιοποριστών, των καταδικασμένων (καταδίκη βέβαια είναι ένα αυτοκαταστροφικό όριο που συχνά θέτει το μυαλό και αυτοπεριορίζεται, αν και στην περίπτωση του πρωταγωνιστή υπήρξε σφάλμα στην μετάφραση) σε συγκεκριμένες συνθήκες, συμπληγάδες της ζωής, υπενθυμίζοντάς τους τον σκοπό της ύπαρξής τους ή αφυπνίζοντάς τους .
Η ταινία «Ο λευκός τίγρης» (2021), είναι αμερικανικής – ινδικής παραγωγής, βασισμένη στο βραβευμένο με Man Booker ομώνυμο μυθιστόρημα του Aravind Adiga (2008) και διεκδίκησε το Όσκαρ Καλύτερου Δισκευασμένου Σεναρίου (2021). Η ταινία πραγματεύεται την ζωή ενός Ινδού χαμηλής κοινωνικής θέσης, από την παιδική του ηλικία μέχρι και την στιγμή που, με ανορθόδοξους τρόπους, από οδηγός μιας ιδιαίτερα εύπορης οικογένειας μετατρέπεται σε επιτυχημένο επιχειρηματία. Ο τίγρης, ζώο-σύμβολο του ινδικού πολιτισμού, μπορεί να παραπέμπει στην ταινία «Η ζωή του Πι», κινηματογραφικά ωστόσο οι δυο ταινίες ειναι η μέρα με την νύχτα (φαντασία vs ρεαλισμός, αλληγορίες vs χειροπιαστά νοήματα και περιστατικά). Το ηθικό-ανήθικο δίδαγμα «προβαίνω σε κάθε ανθρώπινη ή κτηνώδη πράξη ώστε να επιβιώσω» είναι το μοναδικό κοινό τους στοιχείο και, πάλι, όμως, η υπόθεσή τους είναι τελείως διαφορετική. Στην ταινία “The White Tiger” παρακολουθούμε την πορεία του δύσβατου βίου ενός αντιήρωα, του Balram Halwai (Adarsh Gourav), από την παιδική του ηλικία, μέχρι το σημείο της πλήρους διαφθοράς του. Η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία αστείρευτη συλλογή εικόνων και χρωμάτων που αναδεικνύουν τον πολιτισμό, τις παραδόσεις, και τις κακουχίες που υπομένουν οι διχασμένες, πολλές φορές, κοινωνικές ομάδες της Ινδίας. Οι ανθρωποφάγες κάστες αναδεικνύονται για ακόμη μια φορά σε μελανή σελίδα της εκεί καθημερινότητας, μετατρέποντας ανθρώπους-γρανάζια σε δούλους άλλων ανθρώπων. Έτσι λειτουργούν, μάλλον, οι κοινωνικές μηχανές.
Η δημοκρατία στη χώρα χλευάζεται -όχι αδίκως- από τον πρωταγωνιστή διαρκώς μέσα σε ένα ευρύτερο πνεύμα αμφισβήτησης αρχών, αξιών, ανθρωπισμού και ηθικής. Το φωσφορίζον από εξυπνάδα μικρό αγόρι με το λαμπρό μέλλον, δεν συνεχίζει το σχολείο μετά τον θάνατο του πατέρα του, και με καταρρακωμένες ελπίδες και φιλοδοξίες, μαθαίνει, τρυπώνει, έρπει· γίνεται οδηγός μίας πλούσιας οικογένειας του χωριού, και πιο συγκεκριμένα του Βενιαμίν της οικογένειας αυτής και της συζύγου του, οι οποίοι είναι γαλουχημένοι με τις αξίες του δυτικού πολιτισμού, και δεν τους είναι οικεία η εικόνα του υπηρέτη που θυσιάζει την ζωή του για αυτούς, τους προσφωνεί «αφέντη» και ανέχεται ακόμα και τη σωματική βία· δεν τους είναι οικεία η εικόνα μίας ανθρώπινης ύπαρξης που, από την κούνια ακόμα, μαθαίνει να θεωρεί τον εαυτό της κατώτερο, επιφορτισμένο με θεϊκό καθήκον την ικανοποίηση ενός άλλου ανθρώπου. Έτσι, φέρονται στον Balram, κάπως καλύτερα από ό,τι είχε συνηθίσει.
Ο ήρωας γνωρίζει τον κόσμο των ενηλίκων, και, ταυτόχρονα, την ασφυκτικά διεφθαρμένη πολιτική δεξαμενή και τον υπόκοσμο της μεγαλούπολης στην οποία εργάζεται ως οδηγός. Εμπλέκεται κάπου που δεν θα έπρεπε, και καταρρακώνεται πάλι ως ανθρώπινη οντότητα. Η κοινωνική πίεση που δέχεται ο πρωταγωνιστής (πίεση που είναι χαραγμένη ανεξίτηλα στο γενετικό υλικό όλων των ανθρώπων που ανήκουν σε χαμηλές κάστες), αποτελεί την κινητήριο δύναμη ώστε από τον πάτο της πυραμίδας να ανέβει αρκετά σκαλιά και να επιτύχει τους στόχους του εργαζόμενος με απαράμιλλη ψυχραιμία, μεθοδικότητα και αποφασιστικότητα. Καθόλη την διάρκεια της ταινίας, η ανέχεια της καθημερινότητας στην Ινδία θρυψαλίζει την οθόνη και σχεδόν οσμιζόμαστε την αποσύνθεση που κυριαρχεί στην χώρα (κυριολεκτικά και μεταφορικά). Ο χαμερπής αυτός κόλακας απελευθερώνει τον σκοτεινό του εαυτό σε μια έκρηξη οργής, απεγνωσμένης αναζήτησης δικαιοσύνης – ή έστω αναγνώρισης της προσφοράς του. Το καίριο ερώτημα που αναδύεται στην ταινία είναι το εξής: σε μια κοινωνία όπου τεράστο ποσοστό του πληθυσμού είναι πιο ακαλλιέργητο και από αγριόχορτα, που η φτώχεια πραγματικά σκοτώνει τους ανθρώπους, και η ζωή έχει αξία που παζαρεύεται, ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη ενός ατόμου;
Ο Balram εκφράζει επανειλημμενα την αποστροφή του – μάλλον και τον φθόνο του – προς τους «λευκούς» και υποστηρίζει ότι ήρθε επιτέλους η σειρά των ανθρώπων της Ανατολής να εξουσιάσουν. Η αποστροφή αυτή είναι μάλλον απόρροια της πεποίθησης ότι οι παρεμβάσεις της Δύσης οδήγησαν την χώρα του σε ηθική και οικονομική παρακμή. Παράλληλα, η θέση της γυναίκας στην ταινία δεν θα μπορούσε να είναι υποδεέστερη – πάντα αυτές θα είναι οι χαμένες στην μάχη όταν επικρατούν πρωτόγονες συνθήκες στην κοινωνία.
Στην ταινία ο θεατής θα βρεθεί αντιμέτωπος με ανυπόφορες καταστάσεις που είναι άκρως ρεαλιστικές και κοινωνίες διπολικές -αν και όλες είναι, λιγότερο ή περισσότερο, εδώ μιλάμε για τρομακτική αντιπαραβολή των άκρων -σε πλούτο, κοινωνική θέση, σεβασμό στην γυναίκα-, ενώ θα παρακολουθήσουν την μεταμόρφωση ενός ανθρώπου, από κάτοικο του «κοτετσιού» σε «λευκό τίγρη» (ο πρωταγωνιστής το αναφέρει ως κάτι θετικό – αλλά πόσο θετικό είναι να γίνεται ο άνθρωπος υποχείριο των ορμέμφυτών του και να σκοτώνει για να «φάει»;).
The White Tiger, του Ramin Bahrani
Είδος: Δράμα
Διάρκεια: 125'
