Βιβλιοθήκη

Βρισκόμαστε στα μέσα του 19ου αιώνα και η Άννα, μια νεαρή κοπέλα από πλούσια οικογένεια, αποφασίζει να διοριστεί δασκάλα σε ένα ορεινό χωριό της Ρούμελης προσπαθώντας να ξεφύγει από τη μεγαλοαστική αθηναϊκή κοινωνία και μια τραυματική εμπειρία που βίωσε. Λίγο πριν φτάσει στον προορισμό της, μια ηλικιωμένη μάντισσα την προειδοποιεί για τον κίνδυνο και τη μεγάλη στεναχώρια που της επιφυλάσσει το πεπρωμένο της. Στη Ρούμελη θα φιλοξενηθεί στο σπίτι της πεντάμορφης Μαρίτσας, του συντηρητικού αδερφού της Νάσου και της ηλικιωμένης θείας Παναγούλας. Τα ήθη και τα έθιμα του χωριού είναι πολύ αυστηρά, ωστόσο η νεαρή δασκάλα δεν θα αργήσει να ανακαλύψει ότι ο έρωτας και το πάθος μπορούν πάντα να βρουν διέξοδο. Ο κίνδυνος, όμως, καραδοκεί. Άραγε θα επαληθευτεί η πρόβλεψη της μάντισσας; Άραγε το δάκρυ της θα κυλήσει;

«Το δάκρυ της μάντισσας» είναι ένα δυνατό βιβλίο που περιγράφει με σαφήνεια και ζωντάνια τη ζωή, τις αντιλήψεις, τα ήθη, τα έθιμα, αλλά και τις προκαταλήψεις των ανθρώπων που ζούσαν εκείνη την εποχή. Η κατώτερη θέση της γυναίκας, η πεποίθηση ότι ο άντρας είναι ο προστάτης του σπιτιού κι εκείνος που παίρνει τις αποφάσεις, η αντίληψη ότι οι γυναίκες που έχουν σχέση εκτός γάμου είναι ατιμασμένες, η σημασία της προίκας, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για να πραγματοποιηθεί ένας γάμος, είναι μερικές μόνο από τις πτυχές της ελληνικής καθημερινότητας που παρουσιάζονται.

Διαβάζοντας το βιβλίο, αναρωτιόμαστε πόσο διαφέρει η Ελλάδα του σήμερα, πόσο έχουμε ξεπεράσει τελικά τα στερεότυπα και τις αντιλήψεις του παρελθόντος, αλλά και την έννοια της πατριαρχικής κοινωνίας.

Η συγγραφέας δημιουργεί έναν κόσμο «ζωντανό», προσφέροντας στον αναγνώστη ένα ταξίδι στο παρελθόν, όπου του δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τις σκηνές σαν να στέκεται αθέατος δίπλα στους πρωταγωνιστές. Οι ήρωες που έχει δημιουργήσει είναι απαλλαγμένοι από κάθε είδους τελειότητα: ο ευέξαπτος, συντηρητικός Νάσος που θα κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί την τιμή της οικογένειάς του· η προκατειλημμένη με τους ξένους θεία Παναγούλα· η Άννα, που παρασύρεται από τα συναισθήματά της και δεν διστάζει να ρισκάρει και να αφήσει πίσω της τη γεμάτη χλιδή ζωή που είχε με τη μητέρα της για να αναζητήσει την τύχη της σε ένα μέρος «άγριο», που οι κάτοικοί του έχουν τελείως διαφορετική νοοτροπία από αυτήν που έχει γνωρίσει· η πεντάμορφη, αθώα Μαρίτσα, που λόγω της αφέλειας της ηλικίας της δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί τη δύναμη της ομορφιάς της, και προκαλεί άθελά της τραγωδίες που σκορπούν θάνατο και πόνο· η Φιλιώ, που όταν καταλάβει τις συνέπειες που θα προκαλέσει η μεγάλη της αγάπη προς τη Μαρίτσα, θα είναι πλέον αργά· και ο Δυσσέας, εκείνος που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην εκπλήρωση της πρόβλεψης της μάντισσας.

Η Γιώτα Γουβέλη παρουσιάζει στον αναγνώστη την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα στα χρόνια του Όθωνα, συγκρίνοντας τη ζωή στη μεγαλούπολη και τη ζωή σε ένα ορεινό χωριό, αυτό της Ρούμελης. Ο αναγνώστης ταξιδεύει σε μια εποχή, όπου τίποτα δεν είναι αυτονόητο και δεδομένο: τα κορίτσια δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες εκπαίδευσης με τα αγόρια και όταν μια γυναίκα, η Άννα, υψώσει το ανάστημά της για να τις προσφέρει, διχάζει τη μικρή κοινωνία. Άλλοι στέκονται δίπλα της κι άλλοι απέναντί της, κι έτσι τα όρια ανάμεσα στο παλιομοδίτικο και το νέο, το εκσυγχρονισμένο, αρχίζουν σιγά σιγά να εξαλείφονται και μία πρωτόγνωρη κατάσταση γεννιέται. Και όταν ο έρωτας, που παίζει κυρίαρχο ρόλο στο μυθιστόρημα κάνει την εμφάνισή του, η μοίρα, όπως προβλέφθηκε από τη γριά μάντισσα, στέκεται ανηλεής απέναντί του, ενώ αμέτρητες θυσίες γίνονται στο βωμό του: θυσίες από ζήλια, θυσίες από ανεκπλήρωτο πάθος, θυσίες εναντίον του έρωτα για την προστασία της υπόληψης και της τιμής μιας οικογένειας, θυσίες από εκδίκηση, και τέλος, θυσίες από υπερβολική αγάπη, τόσο υπερβολική, όσο και η φράση: «μαζί στη ζωή, μαζί και στο θάνατο». Η Άννα και η Μαρίτσα έρχονται συνεχώς σε σύγκρουση: η μία, αποφασιστική και τολμηρή, αψηφά τα πάντα για να αγωνιστεί για τα πιστεύω της και τον έρωτα, και η άλλη, αφελής, γίνεται έρμαιο της ίδιας της ομορφιάς της και των καταστροφικών επιλογών της. Τα ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες είναι πολύ πιο δυνατά από τις κοινωνικές επιταγές και οι ήρωες μπλέκονται σε καταστάσεις από τις οποίες δεν μπορούν να ξεφύγουν. Άραγε μπορεί κανείς να ξεφύγει από τη μοίρα του ή οι πράξεις του θα τον οδηγούν συνέχεια στο δρόμο που έχει χαράξει το πεπρωμένο του;

«Το δάκρυ της μάντισσας», βασίζεται σε μια υπόθεση που εκδικάστηκε στο κακουργιοδικείο του Μεσολογγίου. Το τέλος του βιβλίου είναι τόσο δυνατό κι ανατρεπτικό, που περνάει σαν αερικό μπροστά από τα μάτια μας, κάνοντάς μας να θέλουμε να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και να ξαναγράψουμε την ιστορία από την αρχή, διαφορετικά αυτή τη φορά.