Art Outside the Core

Πληκτρολογώ δέκα γράμματα…backspace, άλλα τρία γράμματα… backspace και πάλι… και ξανά, και ξανά, κι έτσι, άχαρα, σπαταλάω την ώρα μου! Δεν μπορώ να αποφασίσω πώς να ξεκινήσω το θέμα του μήνα αυτή τη φορά! Νιώθω μια αμηχανία. Την ίδια όπως τότε, σε μια φιλοσοφική και πάντα αλκοολούχα συζήτηση, όταν ένας φίλος με ρώτησε αν η μόδα μπορεί να θεωρηθεί τέχνη. Βλέπεις, πάντα είχα την άποψη πως το ντύσιμο είναι ο πιο άμεσος τρόπος που έχει ένας άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, να κάνει σύνθεση μιας «προσωπικής του εικόνας» και να επικοινωνήσει ένα μήνυμα προς τους υπόλοιπους. Από το «προσοχή δαγκώνω» ως το «έχω τόσο ανάγκη να με θαυμάζεις!». Όμως πώς να πείσεις κάποιον ότι, ναι, η μόδα είναι τέχνη, όταν σήμερα η λέξη αυτή έχει ταυτιστεί με τη λέξη «μάζα» (και πολλά κακά ακόμη…). Είχα ιδρώσει, όπως το ποτήρι της μπύρας μου, από την αμηχανία!

Κι ήθελα εκείνη τη στιγμή, σε εκείνη την κουβέντα, να έχω μια φωτογραφία μαζί μου, για να μην χρειαστεί να πω πολλά. Ήθελα να έχω την παρακάτω φωτογραφία, αυτού του μαύρου φορέματος, που σχεδιάστηκε το 1938 (!), από την Elsa Schiaparelli, τη γυναίκα που έφερε το σουρεαλισμό (κι όχι μόνο) στην υψηλή ραπτική και τον Salvador Dali! Τέχνη…

Όπως πολλά καλούδια του κόσμου τούτου, έτσι κι η Elsa γεννήθηκε στην Ιταλία, το 1890! Στη Ρώμη συγκεκριμένα, στο Palazzo Corsini, το ‘χεις ακουστά; Αν ήδη σου φαίνεται μικρό το σπίτι σου, μην το googlάρεις! Μητέρα, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, πατέρας καθηγητής αραβικής λογοτεχνίας, θείοι επίσης καθηγητές. Το κορίτσι σπούδασε φιλοσοφία, αν και ήθελε να γίνει ηθοποιός, αλλά να μην σου εξηγώ τώρα τι γνώμη είχαν τότε για τις ηθοποιούς.

Κάθε τόσο, όμως, γεννιούνται άνθρωποι με «περισσότερη ψυχή» από άλλους… που στάζει από κάθε πόρο του κορμιού τους και γίνεται έμπνευση! Καλλιτεχνική ή επιστημονική, είναι η ψυχή τους που χαρίζεται στις κοινωνίες και οδηγεί τον κόσμο σε καινούριες περιπέτειες! Κι αυτοί οι άνθρωποι έχουν την απόλυτη ανάγκη να εκφράζονται. Τέτοιος άνθρωπος ήταν η Elsa, και το έδειξε ήδη, φοιτήτρια ακόμη, όταν εξέδωσε μια ποιητική συλλογή με αισθησιακά ποιήματα. Σοκαρισμένη η συντηρητική οικογένειά της, την κλείνει σε γερμανικό μοναστήρι! Τι να κάνουν και οι γερμανίδες καλόγριες… υπερισχύει το μεσογειακό ταπεραμέντο;! Κάνει απεργία πείνας, ώσπου αναγκάζονται να την στείλουν σπίτι της. Και η Elsa, για να γνωρίσει τον κόσμο και να κερδίσει την ελευθερία της, πιάνει δουλειά στο Λονδίνο ως νταντά.

Λονδίνο, Παρίσι, γνωρίζει ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων, παρακολουθεί σεμινάρια και ομιλίες, επισκέπτεται μουσεία, γνωρίζει τα κινήματα της εποχής, γνωρίζει και τον έρωτα! Το όνομά του, Κόμης William de Wendt de Kerlor (φαντάζομαι θα είχε και κάποιο υποκοριστικό). Παντρεύονται, και μετακομίζουν στη Νέα Υόρκη (1919), όπου γεννιέται η κόρη τους (πάρε βαθιά ανάσα), η κόμισσα Maria- Luisa Yvonne Radha de Wendt de Kerlor (!), την οποία, τέλος πάντων, φώναζαν Gogo(1920). Πριν «κλείσουν» 6 χρόνια γάμου, ο κόμης αποφασίζει ότι δεν αντέχει τη ζωή στη Νέα Υόρκη, με την οποία η Elsa ( Schiap την έλεγαν οι φίλοι της) έχει εναρμονιστεί πλήρως! Στις παρέες της ο Man Ray, ο Alfrend Stieglitz και άλλοι εκπρόσωποι του ντανταϊστικού κινήματος. Ο κόμης παρατάει την οικογένειά του, η Schiap μένει χωρίς οικονομικό στήριγμα και η κόρη τους άρρωστη από πολιομυελίτιδα νοσηλεύεται σε κλινική.

Το 1922 μετακομίζει στο Παρίσι για μια νέα αρχή. Εκεί ο σχεδιαστής Paul Poiret διακρίνει το ταλέντο της στο σχεδιασμό ρούχων και την πείθει να δοκιμάσει να φτιάξει τη δική της κολεξιόν. Το 1927, ενώ είναι ήδη 37 χρονών, γίνεται η «έκρηξη» και η πρώτη συλλογή ονόματι “trompe-l’ œil” (οφθαλμαπάτη) κάνει την εμφάνισή της! Πουλόβερ με τεράστιους φιόγκους, αντρικές γραβάτες ή ναυτικά κολάρα, κερδίζουν το κοινό!

Συνεχίζει την επόμενη χρονιά με tweed σακάκια, γυναικεία στρατιωτικά ρούχα και το όνομά της γραμμένο με φαρδιά γράμματα στη Vogue! Δημιουργεί μια νέα μορφή γυναίκας, πιο δυναμική, η οποία πλέον ξεφεύγει από τη θέση του «όμορφου διακοσμητικού», που εκφράζει τη σεξουαλικότητά της μέσα από την τόλμη, τον αυτοσαρκασμό, το χιούμορ και την προσωπική άποψη.

Το 1954 ο οίκος κλείνει. Σήμερα αναφορές στη Schiaparelli μπορείς να βρεις στο site www.schiaparelli.com. Την περασμένη άνοιξη, μάλιστα, έγινε μια έκθεση στο Μetropolitan museum of Αrts με τίτλο “ Schiaparelli and Prada : Impossible Conversations”. Η αυτοβιογραφία της κυκλοφορεί σε βιβλίο.

Χμ, τελικά πληκτρολόγησα 1053 λέξεις. 1053 λέξεις γεμάτες αμηχανία, αυτή η αμηχανία συσσωρευμένων συναισθημάτων, που δεν ξέρεις τι, δεν ξέρεις πώς, δεν μπορείς να την εκφράσεις με κάποιον ικανοποιητικό τρόπο! Πάντα υπάρχει κάποιος που το έχει κάνει καλύτερα από εσένα, πριν από εσένα. Πάντα υπάρχει κάποιος άγνωστος που τον καταλαβαίνεις και σε καταλαβαίνει πιο πολύ από τους δικούς σου, που ήξερε ότι θα νιώσεις έτσι, σε πολλές των περιπτώσεων πριν καν γεννηθείς, και σου δημιούργησε ένα «ζεστό σπιτικό». Άφησε στο πέρασμα του καταφύγια για να κρύβεσαι που και που και να νιώθεις για λίγο άνετα… Ευτυχώς!