Άλλαι Τέχναι

Η γενική υπόθεση της ταινίας έχει ως εξής: γύρω στο έτος 1000, υπάρχει ένας μονόφθαλμος και μουγγός, σκλάβος-πολεμιστής εξαιρετικών ικανοτήτων, ο οποίος χρησιμοποιείται σε αγώνες από περιφερόμενους άρχοντες Βίκινγκ. Πληροφορούμαστε μάλιστα, ότι δεν έχει μείνει στην υπηρεσία κανενός πάνω από πέντε χρόνια και ότι καθοδηγείται από το μίσος, κίνητρο τόσο ισχυρό, που τον καθιστά ανίκητο. Καταφέρνει να δραπετεύσει και με τη συνοδεία ενός μικρού αγοριού (Maarten Stevenson) -ακόλουθου του τελευταίου παγανιστή ιδιοκτήτη του-, το οποίο εφεξής γίνεται η φωνή του, επιβιβάζεται σε ένα καράβι γεμάτο εξαθλιωμένους, επίδοξους σταυροφόρους με προορισμό τους Άγιους Τόπους. Όπως διαβάζουμε με το που ξεκινά η ταινία: «Στην αρχή υπήρχε μόνο ο άνθρωπος και η φύση. [Έπειτα] Άνθρωποι ήρθαν φέροντες σταυρούς και οδήγησαν τους αλλόθρησκους στις άκρες της γης». Η αφήγηση της ιστορίας είναι χωρισμένη σε έξι μέρη: Μένος, Σιωπηλός Πολεμιστής, Άνθρωποι του Θεού, Οι Άγιοι Τόποι, Κόλαση, Η Θυσία.

Η ταινία κυλά με αργούς ρυθμούς, γεγονός που ενδέχεται να απογοητεύσει ή ακόμη και να εκνευρίσει κάποιους θεατές, ωστόσο η βραδύτητα αυτή συνεισφέρει στη χαρακτηριστική της ατμόσφαιρα. Άλλωστε τα αχανή τοπία της Σκωτίας και η μινιμαλιστική («ευρωπαϊκή») προσέγγιση του σκηνοθέτη στον αντίποδα κάθε φλυαρίας, που θα φόρτωνε τον αμφιβληστροειδή του θεατή με ταχύτατα εναλλασσόμενες εικόνες, «θεαματικές» σκηνές δράσης, θορύβους και, εν τέλει, σύγχυση, συμβάλλουν στην επίτευξή της. Πέραν αυτών, υπάρχουν ελάχιστοι διάλογοι και σύντομα ξεσπάσματα βίας, ενώ η μουσική δένει άψογα με το κλίμα, ειδικά προς το τέλος.

Όσον αφορά τις ερμηνείες, δε χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Η σκέψη και μόνο ενός άγριου και επί ενενήντα λεπτά σιωπηλού Μίκελσεν είναι αρκετή, για να πάρει μια ιδέα, όποιος δεν έχει δει την ταινία: η αίσθηση του «σκληρού» αναδύεται αυθόρμητα, όπως και εκείνη του εσωτερικού «βάρους», που μοιάζει να κουβαλά ο χαρακτήρας, αν λάβουμε υπόψη, τα αποσπασματικά οράματα που βλέπει (πιθανή αναφορά στο θεό Όντιν, που θυσίασε ένα μάτι χάριν της γνώσης) . Ο Μονόφθαλμος έχει ήδη αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί, περήφανα κι αδιαμαρτύρητα, μένοντας βουβός μέχρι τέλους.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι, για να προσεγγίσει κανείς τα όσα συμβαίνουν στο “Valhalla Rising”. Ως μια ακόμη ιστορία με Βίκινγκ, ως μια πρό(σ)κληση για στοχασμό αναφορικά με τις σταυροφορίες ή/και τη λογική του εποικισμού νέων χωρών και του προσεταιρισμού νέων εδαφών, ως μια αλληγορία πάνω στη διαμάχη των πολιτισμών, ή επίσης προσδίδοντάς της μεταφυσικές-υπαρξιακές διαστάσεις κ.λπ. Είναι ένα έργο τέχνης, που αφήνεται σκόπιμα ανοιχτό σε εικασίες, αναφορικά με τη σημασία του (υπάρχει μάλιστα στο ίντερνετ ένα σύντομο βίντεο, όπου ο Ρεφν κάνει πλάκα, όσον αφορά το “νόημα” του φινάλε και του φιλμ εν γένει). Το βέβαιο είναι πως για τον Μονόφθαλμο και τους χριστιανούς συνοδοιπόρους του, η αλλόκοτη αυτή περιήγηση συνιστά δρόμο χωρίς επιστροφή.